Ονειρο στη σιδερώστρα

Της Μαριάννας Τζιαντζή

«Μη σιδερώνετε, απλώς διπλώνετε τα ρούχα» μας συμβουλεύει ένα ραδιοφωνικό σποτάκι μιας ενημερωτικής εκστρατείας για την εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας.
Με την επικείμενη αύξηση στα τιμολόγια της ΔΕΗ το σιδέρωμα γίνεται χόμπι πολυτελείας. Παραδόσεις δεκαετιών -ή μάλλον αιώνων- τινάζονται στον αέρα.«Δεν πειράζει αν τα ρούχα σας είναι παλιά και μπαλωμένα. Αρκεί να είναι καθαρά και σιδερωμένα» έλεγε κάποτε ο δάσκαλος, που το κοστουμάκι γυάλιζε από το πολύ σίδερο. Εκατομμύρια γυναίκες έχουν παλέψει για να πετύχουν την τέλεια τσάκιση στο παντελόνι, για να κάνουν το πουκάμισο με τον τριμμένο γιακά «να μιλάει». Το καλοσιδερωμένο ρούχο ήταν το τελευταίο οχυρό της αξιοπρέπειας των φτωχών - όχι όμως των εξαθλιωμένων.
Μέχρι χθες πολλές εργαζόμενες γυναίκες δεν σιδέρωναν γιατί δεν είχαν χρόνο, όμως σήμερα σε πολλά νοικοκυριά το σιδέρωμα αποφεύγεται για λόγους οικονομίας στο ρεύμα.
«Στο σπίτι μου η σιδερώστρα δεν κλείνει ποτέ» έλεγε παλιά μια πολύτεκνη φίλη, εννοώντας ότι πάντα την περίμενε ένα βουνό ρούχα για σίδερο.Αντί για «όνειρο στο κύμα», όνειρα στη σιδερώστρα.
«Δεν προλαβαίνω» θρηνούσε μια άλλη, «σήμερα έστειλα το παιδί στο σχολείο ασιδέρωτο». Μεγάλη ντροπή!
Μικροαστικός καθωσπρεπισμός, νοικοκυροσύνη, περηφάνια, καταπίεση των γυναικών, προσφορά και αγάπη: ίσως όλα μαζί, πλεγμένα στα νήματα του υφάσματος.
Το ασιδέρωτο ρούχο είναι ένα σημάδι εγκατάλειψης -τουλάχιστον για όσους το παρατηρούν. Πολλοί δεν δίνουν σημασία, ιδίως σήμερα με την κυριαρχία του φλις και των άλλων συνθετικών. Ομως το να κυκλοφορούμε «ασιδέρωτοι» δεν είναι πάντα δείγμα αντισυμβατικότητας.
Ακόμα και στα χρόνια του Μεσαίωνα είχαν γραφτεί ύμνοι για τις «μηχανές που απελευθερώνουν», λέει ένας σοφός ιστορικός. Τόνοι ανθρώπινου ιδρώτα έχουν ποτίσει τη γη πριν από το σιδερένιο άροτρο ή τη διάδοση του νερόμυλου, τόνοι γυναικείου ιδρώτα έχουν χυθεί πάνω από την «παπίτσα». Ετσι έλεγαν κάποτε στην Πελοπόννησο το σίδερο με κάρβουνα, που το χρησιμοποιούσαν ακόμα και στην Αθήνα των αρχών του ’60, όπως βλέπουμε στην ταινία «Η γυνή να φοβήται τον άνδρα».
Το ηλεκτρικό σίδερο ήταν μια μερική απελευθέρωση σε σύγκριση με εκείνο το βαρύ και δύσχρηστο αντικείμενο, ενώ σήμερα χάρη στο ατμοσίδερο και την πρέσα το σιδέρωμα ναι μεν παραμένει βαρετό και μονότονο, αλλά όχι τόσο χρονοβόρο και εξαντλητικό όπως παλιά.
Να όμως που η κρίση μάς αναγκάζει να απαρνηθούμε τις «μηχανές που απελευθερώνουν», τα φάρμακα που μας γιατρεύουν, το πετρέλαιο που μας ζεσταίνει,τον ίδιο τον πολιτισμό που μας απελευθερώνει. Επιστροφή στην ξυλόσομπα και στην«παπίτσα», στις πανανθρώπινες αξίες ή στη βαρβαρότητα της επιβίωσης;
Τσαλακωμένο και ασιδέρωτο φεύγει το 2012. Η παλιά φίλη κλείνει τη σιδερώστρα και εύχεται, με χρόνια με καιρούς, όταν τα παιδιά της θα έχουν βρει δουλειά ή θα έχουν γυρίσει από τα ξένα, να την ανοίξει πάλι.

www.tziantzi.gr