Πολλές φορές οι ταγοί του Συστήματος, με προεξάρχοντα τα καθεστωτικά ΜΜΕ, έχουν λοιδορήσει κάθε μορφή πάλης που ξεφεύγει από ανώδυνα πλαίσια, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι είναι ασύμβατη προς στοιχειώδεις δημοκρατικούς κανόνες. Πέρα από την αυτονόητη παραδοχή ότι ένας αριστερός ριζοσπαστικός φορέας δεν δικαιούται να αντιμετωπίζει φετιχιστικά το θεσμικό πλαίσιο όταν αυτό αποτελεί τη μήτρα ενός “δικαίου επιβολής” των ισχυρών επί των αδύναμων, είναι προφανές ότι ο εν λόγω ισχυρισμός είναι αβάσιμος. Και τούτο συμβαίνει διότι από πουθενά δεν συνάγεται ότι η ενεργός και ζώσα άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων ταυτίζεται μόνο με τετριμμένες, ήπιες κι ανώδυνες μεθόδους έκφρασης διαμαρτυρίας. Η δυναμική εκδήλωση του φρονήματος των πολιτών δεν απαγορεύεται εκ προοιμίου, παρά μόνο στον βαθμό που αντιτίθεται σε συγκεκριμένα δικαιώματα που προστατεύονται από το Σύνταγμα.
Υποστηρίζω ότι η κατάληψη (ιδίως δημόσιου χώρου) ως ακτιβιστικός τρόπος δράσης, ιστορικά
συνδεδεμένος με τα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα της χώρας μας εδώ και δεκαετίες, και μάλιστα αποδεκτός από ευρύτατα στρώματα εργαζομένων, συνιστά έκφανση πολιτικού δικαιώματος που κατοχυρώνεται ακόμη και από τη σημερινή αστική συνταγματική τάξη, τα θετικά στοιχεία της οποίας η Αριστερά οφείλει να διευρύνει υπέρ της ελευθερίας και σε βάρος του ισχύοντος status quo.
Συγκεκριμένα, η κατ' εμέ αναντίρρητη συμβατότητα της πράξης της κατάληψης στηρίζεται νομικά στο άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος, που ορίζει ρητά ότι καθένας δικαιούται να συμμετέχει στην πολιτική ζωή της χώρας, δίχως όμως να εξειδικεύονται περαιτέρω οι τρόποι αυτής της συμμετοχής, αφού εκ των πραγμάτων εξαρτώνται από τις εκάστοτε κοινωνικές και πολιτικές περιστάσεις. Ο μόνος σαφής περιορισμός που προβλέπει η παραπάνω συνταγματική διάταξη συνίσταται στον σεβασμό των δικαιωμάτων των άλλων (και στην τήρηση των “χρηστών ηθών”, έννοια ούτως ή άλλως μεταβαλλόμενη).
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων κατάληψης, η έμπρακτη αυτή διαμαρτυρία δεν αποσκοπεί στην κατάλυση των δικαιωμάτων των άλλων πολιτών, αλλά αντιθέτως στοχεύει ευθέως στην προάσπισή τους, και επομένως η συνταγματικότητά της δεν μπορεί να αντικρουστεί με την προσχηματική επίκληση των “δικαιωμάτων των άλλων”.
Για παράδειγμα, ουδείς μπορεί να ισχυριστεί σοβαρά ότι η κατάληψη των σταθμών διοδίων επιφέρει βλάβη σε άλλους πολίτες που δεν μετέχουν σε αυτήν, αφού αυτή αποβλέπει στην ελεύθερη διακίνηση των αυτοκινήτων δίχως καταβολή του επαχθούς και αντιλαϊκού κομίστρου διέλευσης, διευκολύνοντας έτσι -και όχι συρρικνώνοντας- το δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία όλων. Ούτε ασφαλώς το δικαίωμα των εταιρειών να εισπράττουν χρήματα είναι υπέρτερο ενός δικαιώματος σε συμβολική κατάληψη που έχει πολιτικό υπόβαθρο. Επίσης η προσωρινή διακοπή της λειτουργίας των υπηρεσιών μιας Εφορίας, που στοχεύει στην ανάδειξη του ληστρικού χαρακτήρα του χαρατσιού στα ακίνητα, δηλαδή εξ αντικειμένου λειτουργεί έμμεσα προς όφελος των άλλων πολιτών, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως αντισυνταγματική, καθώς εξορισμού δεν παραβιάζει τα δικαιώματά τους.
Εξάλλου, με βάση την αρχή της αναλογικότητας, το πολιτικό αυτό δικαίωμα έμπρακτης διαμαρτυρίας θα μπορούσε να περιοριστεί μόνο αν κάτι τέτοιο ήταν απόλυτα αναγκαίο για την ίδια τη λειτουργία μιας δημοκρατικής κοινωνίας, όπως π.χ. αν η διάρκεια ενός τέτοιου γεγονότος είχε καθοριστικές συνέπειες στην παράλυση ζωτικών πτυχών του βίου, με ανεπανόρθωτες επιπτώσεις σε συγκεκριμένα δικαιώματα συγκεκριμένων ανθρώπων σε ακραίες καταστάσεις (π.χ. παρεμπόδιση διεξαγωγής χειρουργείου κ.λπ.).
Τέλος, προκειμένου να εκλείψει η νέα αυταρχική “μόδα” των διώξεων σε βάρος ανήλικων μαθητών από εισαγγελικές αρχές, είναι απαραίτητη η θέσπιση νομοθεσίας που θα επιτρέπει ρητά τη λήψη απόφασης για κατάληψη ενός σχολείου μέσα από αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες. Οι αληθινές δημοκρατίες δεν κινδυνεύουν από δυναμικές μορφές άσκησης δικαιωμάτων, αλλά από ανελεύθερες κρατικές πρακτικές και από αντιλαϊκές πολιτικές.
* Ο Νάσος Θεοδωρίδης είναι μέλος της Επιτροπής Δικαιωμάτων ΣΥΡΙΖΑ
http://www.avgi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου