συνέντευξη του Βασίλη ΠαπαστεργίουΤο Παράρτημα Ελλάδας και το Γραφείο Βρυξελλών του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ, συνεχίζοντας τη δραστήρια παρέμβασή τους στη χώρα μας, οργανώνουν ένα εξαιρετικά επίκαιρο και χρήσιμο σεμινάριο, με θέμα «Η μεταναστευτική πολιτική στην Ελλάδα και την Ευρώπη σε καιρούς κρίσης». Όπως σημειώνουν, «σκοπός είναι να δοθεί σε γερμανούς και έλληνες εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, πολιτικούς και δημοσιογράφους η ευκαιρία να ανταλλάξουν γνώσεις για τη σημερινή κατάσταση των μεταναστών στην Ελλάδα και να τις εντάξουν στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αντίδρασης κατά της μετανάστευσης. Επιπλέον, το σεμινάριο θα εξυπηρετήσει τη δικτύωση ελλήνων και γερμανών ακτιβιστών και θα δώσει τη δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων για το ερώτημα πώς μπορεί να υπάρξει κινητοποίηση σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο υπέρ μιας διαφορετικής πολιτικής για τη μετανάστευση».
Με την ευκαιρία αυτή, και με αφετηρία τα θέματα και την προβληματική που θα αναπτυχθούν, μιλήσαμε με έναν από τους συντονιστές του σεμιναρίου, τον Βασίλη Παπαστεργίου, μέλος της Ομάδας Δικηγόρων για τα Δικαιώματα των Προσφύγων και των Μεταναστών.
Πώς έχει επηρεάσει η κρίση την πραγματικότητα των μεταναστών στην Ελλάδα, αλλά και την κυβερνητική πολιτική γι’ αυτούς;
Πέραν των κοινών προβλημάτων ελλήνων και μεταναστών εργαζομένων, για τους μετανάστες η οικονομική κρίση έχει μια σημαντική συμπληρωματική συνέπεια: η έκρηξη της ανεργίας συνεπάγεται ότι μεγάλος αριθμός μεταναστών αδυνατεί να συγκεντρώσει τον αριθμό ενσήμων που απαιτούνται από τον νόμο για την ανανέωση της άδειας διαμονής. Ταυτόχρονα, η μείωση του οικογενειακού εισοδήματος έχει ως συνέπεια την αδυναμία ανανέωσης της άδειας διαμονής των προστατευόμενων μελών της οικογένειας (συζύγου και τέκνων), που εξαρτάται από το ύψος του οικογενειακού εισοδήματος. Χιλιάδες μετανάστες εκπίπτουν επομένως της νομιμότητας εξαιτίας των άμεσων συνεπειών της κρίσης (ανεργία, μείωση εισοδήματος). Μπροστά σ’ αυτό το αδιέξοδο, δεν είναι λίγοι όσοι αποφασίζουν να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους, ακόμα και αν μένουν πολλά χρόνια στην Ελλάδα.
Για τις κυβερνήσεις, από το 2010 και μετά, το ξέσπασμα της κρίσης απομάκρυνε τις σκέψεις που υπήρχαν για μια ορθολογική και προοδευτική πολιτική στο μεταναστευτικό, ενώ έκανε εντονότερο τον πειρασμό διολίσθησης σε αυταρχικές πρακτικές, όπως ο Ξένιος Δίας και το τείχος στην Έβρο. Όταν η πραγματικότητα στην οικονομία και την κοινωνία γίνεται δραματική, η προσχώρηση στον αντιμεταναστευτικό λαϊκισμό αποτελεί, φαίνεται, «μια κάποια λύση».
Αντίστοιχα, πώς έχει επηρεάσει η κρίση τους μετανάστες και τις κυβερνητικές πολιτικές στην Ευρώπη;
Οι συνέπειες είναι, νομίζω, εμφανέστερες στον ευρωπαϊκό Νότο, εκεί δηλαδή όπου η κρίση είναι οξύτερη. Οι χώρες του Νότου έχουν σήμερα πολύ υψηλά ποσοστά ανεργίας και εμφανίζουν ύφεση και συρρίκνωση της παραγωγικής δραστηριότητας. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η ανάγκη για εισαγωγή ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού δεν υπάρχει πλέον, τουλάχιστον στην ένταση που υπήρχε τα τελευταία είκοσι χρόνια. Βέβαια, είναι χρήσιμο να αντιλαμβανόμαστε ότι ακόμα και στη χώρα που αντιμετωπίζει την οξύτερη κρίση, τη χώρα μας δηλαδή, υπάρχει ακόμα –και κατά τη γνώμη μου θα συνεχίσει να υπάρχει– εκτεταμένη μεταναστευτική εργασία, νόμιμη ή άτυπη.
Η κρίση, γενικότερα, αυξάνει κατά πολύ τον αριθμό των μεταναστών που είναι αποκλεισμένοι πλέον όχι μόνο από τον δημόσιο χώρο αλλά και από την εργασία, με αποτέλεσμα την πλήρη περιθωριοποίησή τους. Αυτό δεν μπορεί παρά να έχει σημαντικές κοινωνικές συνέπειες.
Προχωράω σε ένα θέμα που συζητιέται πολύ: Ποιες είναι οι επιπτώσεις από την εφαρμογή του Κανονισμού Δουβλίνο 2;
Προφανώς, ο Κανονισμός Δουβλίνο 2 υπήρξε έκφραση μιας προσπάθειας των χωρών του Βορρά να απαλλαγούν –σε βάρος των χωρών του Νότου– από την υποχρέωση υποδοχής μεγάλου αριθμού αιτούντων άσυλο και εξέτασης των αιτημάτων τους. Η προσπάθεια αυτή υπήρξε επιτυχής, ο στόχος δηλαδή αυτός επιτεύχθηκε. Είναι εξίσου προφανές ότι εν προκειμένω οι χώρες του Νότου (και μεταξύ τους η Ελλάδα) έκαναν έναν πολύ εσφαλμένο υπολογισμό για τις συνέπειες αυτής της συμφωνίας — και εδώ υπάρχουν πολιτικές ευθύνες. Γενικότερα, η εφαρμογή του Κανονισμού καταδεικνύει την έλλειψη κοινοτικής αλληλεγγύης και η αναθεώρησή του επείγει. Ωστόσο, ας μου επιτραπεί να πω ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει με μονομερή καταγγελία.
Ποια μεταναστευτική πολιτική χρειάζεται η Ευρώπη της κρίσης; Μπορεί να υπάρχει μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική, ευρωπαϊκή, πέρα από τις εθνικές;
Ενώ καταρχήν η μεταναστευτική πολιτική παραμένει στην αρμοδιότητα του εθνικού κράτους, υπάρχει κοινοτική διάσταση που αποτυπώνεται τόσο στο ζήτημα της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης όσο και στο ζήτημα της κοινωνικής ένταξης με την υιοθέτηση μιας σειράς κοινοτικών οδηγιών που αφορούν διάφορα ζητήματα (οικογενειακή επανένωση, άδεια επί μακρόν διαμένοντος). Αντίστοιχα, υπάρχουν κοινοτικές οδηγίες και κανονισμοί που αφορούν και μια σειρά άλλα ζητήματα, όπως τις διαδικασίες εξέτασης αιτημάτων ασύλου ή τις διαδικασίες επιστροφής των ανθρώπων χωρίς χαρτιά, τις θεωρήσεις εισόδου (βίζα) και άλλα πολλά.
Επομένως, ευρωπαϊκή πολιτική υπάρχει. Το ζήτημα είναι ποιο είναι το περιεχόμενό της. Εδώ και αρκετά χρόνια, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποθαρρύνουν τη νομιμοποίηση μεταναστών που βρίσκονται στο έδαφός τους, υποβαθμίζουν –με αρκετές αποκλίσεις μεταξύ τους, είναι αλήθεια– το ζήτημα της κοινωνικής τους ένταξης και αποτρέπουν την είσοδο νέων μεταναστών. Αυτή η πολιτική αντιφάσκει προς την ανάγκη ανανέωσης του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της Ευρώπης. Ταυτόχρονα, δημιουργεί και οξύνει καταστάσεις αποκλεισμού. Χρειαζόμαστε μια μεταναστευτική πολιτική στον αντίποδα των παραπάνω, δηλαδή μια πολιτική που θα λαμβάνει υπόψη της την ανάγκη ανανέωσης (όχι μόνο ηλικιακής!) των ευρωπαϊκών κοινωνιών και θα ανοίγει τον δρόμο στην κοινωνική ένταξη των μεταναστών.
Τι πιστεύεις, τέλος, ότι έχουν να προτείνουν επ’ αυτού η Αριστερά και τα αντιρατσιστικά κινήματα, ποια μπορεί να είναι η συμβολή τους;
Αυτό αποτελεί, αυτονόητα, τεράστιο θέμα. Πολύ συνοπτικά, τηλεγραφικά σχεδόν, θα έλεγα ότι η Αριστερά οφείλει να υπερασπιστεί τις καταστατικές αρχές της ύπαρξής της: ισότητα, αλληλεγγύη, δικαιοσύνη, διεθνισμός. Αυτό, στην πράξη, σημαίνει, κατά τη γνώμη μου, ότι θα πρέπει να υπερασπιστεί το δικαίωμα να ζει κανείς σε έναν τόπο χωρίς να θεωρείται παράνομος, και να διασφαλίζει τους όρους ώστε να μπορεί ο μετανάστης εργαζόμενος –και φυσικά και η μετανάστρια εργαζόμενη– να ασκήσει τα ατομικά και κοινωνικά του δικαιώματα σε μέγιστο βαθμό. Για την Αριστερά, ο μετανάστης του σήμερα θα πρέπει να είναι ο αυριανός πολίτης.
Ποια μεταναστευτική πολιτική χρειάζεται η Ευρώπη της κρίσης;
Εκδήλωση του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ, Τρίτη 4.12
Το Παράρτημα Ελλάδας και το Γραφείο Βρυξελλών του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ μας καλούν σε ανοιχτή εκδήλωση-συζήτηση την Τρίτη, 4 Δεκεμβρίου στις 17:00 στο ξενοδοχείο Τιτάνια (Πανεπιστημίου 52, Αθήνα, αίθουσα Nίκη/Απόλλων με θέμα: «Ποια μεταναστευτική πολιτική χρειάζεται η Ευρώπη της κρίσης;». Ομιλητές: Dr. Cornelia Ernst (μέλος Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Die Linke), Sevim Dağdelen, (μέλος Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου Γερμανίας, Die Linke), Θοδωρής Δρίτσας (βουλευτής, ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ), Ανδρέας Τάκης (ΑΠΘ), Δημήτρης Χριστόπουλος (Πρωτοβουλία για την υπεράσπιση της κοινωνίας και της δημοκρατίας). Συντονισμός: Βασίλης Παπαστεργίου, (Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα των Προσφύγων και των Μεταναστών). Θα υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση από και προς τα ελληνικά και τα γερμανικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου