Βολιβία: Η ενέργεια επιστρέφει στο λαό

Της Κατερίνας Σταυρούλα

Εθνικοποιήσεις και όχι ξεπούλημα το δόγμα Μοράλες

Προχωρά ακάθεκτη στην εφαρμογή του σχεδίου επαναφοράς του εθνικού πλούτου της Βολιβίας στα χέρια του λαού της η κυβέρνηση του Έβο Μοράλες, που τις τελευταίες μέρες του 2012 εθνικοποίησε με προεδρικό διάταγμα δύο εταιρίες διανομής ηλεκτρικού ρεύματος, τις Ελέκτροπάζ και Ελφέο, τον έλεγχο των οποίων είχε κατά κύριο λόγο η ισπανική Ιμπερντρόλα.

“Θεωρούμε αυτή την κίνηση απαραίτητη για να εξασφαλιστούν δίκαια τιμολόγια στην ενέργεια… και να είμαστε σίγουροι πως η ποιότητα στις παροχές ηλεκτρισμού είναι αντίστοιχης ποιότητας τόσο στις αγροτικές όσο και τις αστικές περιοχές”, δήλωσε ο Έβο Μοράλες κατά τη διάρκεια της τελετής εθνικοποίησης που πραγματοποιήθηκε στο προεδρικό μέγαρο.

Σύμφωνα με επίσημα καταγεγραμμένα στοιχεία του υπουργείου Ενέργειας της Βολιβίας μόνο το 33% των σπιτιών στις αγροτικές περιοχές της χώρας, σε αντίθεση με το 87% σε αστικές περιοχές, έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια. Η βελτίωση αυτών υπηρεσιών είναι ένας από τους διακηρυγμένους στόχους της κυβέρνησης Μοράλες που όπως είναι αναμενόμενο δεν αντιμετώπισε αντιδράσεις ούτε στην πιο πρόσφατη κίνηση εθνικοποίησης. Οι εγκαταστάσεις των εταιριών πέρασαν στα χέρια του κράτους με την παρουσία του στρατού και της αστυνομίας χωρίς την παραμικρή αντίρρηση από τους εργαζόμενους σε αυτές και μεγάλα πανό με τη λέξη “Εθνικοποίηση” αναρτήθηκαν στις προσόψεις των κτιρίων.

Οι δύο μονάδες της Iberdrola που εθνικοποιήθηκαν, η Electropaz και η Εlfeo , προμηθεύουν με ρεύμα περίπου 470.000 πολίτες στις πόλεις Λα Παζ και Ελ Άλτο και πάνω από 80.000 πολίτες στην πόλη Ορούρο αντίστοιχα. Η εθνικοποίηση περιλαμβάνει επίσης και δύο μικρότερες μονάδες της Ιμπερντρόλα που παρέχουν υπηρεσίες σε διανομείς ενέργειας.

“Η εταιρεία ειδοποιήθηκε επισήμως ότι η κυβέρνηση της Βολιβίας προχώρησε στην εθνικοποίηση των υπηρεσιών της στη χώρα”, δήλωσε τηλεφωνικά στο Bloomberg ο εκπρόσωπος τύπου της Ιμπερντρόλα, Χοσέ Λουίς Γκονζάλες Μπεσάδα, που αρνήθηκε να σχολιάσει περαιτέρω. Άλλωστε η απόφαση της κυβέρνησης Μοράλες δεν αφήνει πολλά περιθώρια αμφισβήτησης αφού προβλέπει πως η εταιρεία, που δραστηριοποιείται στη Βολιβία από τα τέλη της δεκαετίας του ’90, θα αποζημιωθεί από το κράτος μετά την αποτίμηση της αξίας των μετοχών των θυγατρικών της από ανεξάρτητη αρχή.

Η Ισπανία από την πλευρά της δεν παρέλειψε να δηλώσει απογοητευμένη από την κίνηση της Βολιβίας, σύμφωνα με δήλωση του ισπανικού Υπουργείου Εξωτερικών, προσθέτοντας πως η κυβέρνηση ελπίζει ότι οι μέτοχοι των εταιριών που εθνικοποιήθηκαν θα αποζημιωθούν δίκαια και χωρίς καθυστερήσεις. “Η Ισπανία εκφράζει τη θλίψη της για την απόφαση της κυβέρνησης της Βολιβίας να εθνικοποιήσει αυτές τις τέσσερις εταιρίες, των οποίων μετοχές βρίσκονται στην κατοχή ισπανικών, αργεντίνικων και βορειοαμερικάνικών συμφερόντων. Αυτή η απόφαση της κυβέρνησης της Βολιβίας αφορά εταιρίες που φέραν εις πέρας τη δημόσια υπηρεσία διανομής ηλεκτρικής ενέργειας που ποτέ δεν άνηκε στο βολιβιανό κράτος”, ανέφερε η δήλωση.

Η περίπτωση της Ιμπερντρόλα δεν είναι η πρώτη ισπανικής εταιρίας που εθνικοποιείται στη Λατινική Αμερική. Η Βολιβία έχει ήδη προχωρήσει σε εθνικοποίηση της εταιρείας διανομής ενέργειας Τρανσπορταδόρα Δε Ελεκτρισιδάδ, η οποία ανήκε στην ισπανική Ρεντ Ελέκτρικα και είχε υπό τον έλεγχό της το 74% του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα, λίγες μόνο εβδομάδες αφού η πρόεδρος της Αργεντινής, Κριστίνα Φερνάντεζ, κρατικοποίησε την YPF, τη μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής ενέργειας της Αργεντινής, κατηγορώντας τον πετρελαϊκό κολοσσό Ρεπσόλ ότι δεν χρηματοδοτούσε επαρκώς τη λειτουργία της μονάδας. Η Ρεπσόλ θεωρώντας την κίνηση παράνομη, κατηγόρησε από την πλευρά της την Αργεντινή για μονομερή παραβίαση της συνθήκης που διέπει τις διακρατικές επενδύσεις Αργεντινής και Ισπανίας. Την υπόθεση έχει αναλάβει να διευθετήσει το υπεύθυνο όργανο της Παγκόσμιας Τράπεζας, αλλά οι πολιτικές αποφάσεις αποτελούν πλέον τετελεσμένα.

Αντίστοιχα η κίνηση εθνικοποίησης των εταιρειών διανομής ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι η πρώτη στην οποία προβαίνει ο πρόεδρος της Βολιβίας. Από τις πρώτες μέρες της εκλογής του το 2006 ο Μοράλες προωθεί και εφαρμόζει το σχέδιο επιστροφής στον λαό της Βολιβίας του εθνικού πλούτου της χώρας που ιδιωτικοποιήθηκε ακολουθώντας τις οδηγίες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και το δόγμα λιγότερο κράτος – περισσότερος ιδιωτικός τομέας. Τον πρώτο χρόνο εκλογής του εθνικοποίησε την πετρελαϊκή βιομηχανία της χώρας επαναδιαπραγματευόμενος συμβόλαια με εταιρίες όπως η Repsol, η Petrobras και η Total. Οι εθνικοποιήσεις συνεχίστηκαν το 2009 με την μεγαλύτερη εταιρεία τηλεπικοινωνιών της Βολιβίας που άνηκε στην ιταλική ΕΤΙ να περνά σε κρατικό έλεγχο και το 2010 να ακολουθούν οι τέσσερις μεγαλύτεροι παραγωγοί ενέργειας της χώρας που άνηκαν στη γαλλική SUEZ, τη βρετανική Rurelec αλλά και εγχώριους ιδιώτες. Το 2012 η κυβέρνηση Μοράλες προχώρησε στην εθνικοποίηση και των ορυχείων κασσιτέρου και ψευδαργύρου που άνηκαν στην πολυεθνική Glencore.

Τα μηνύματα από τη Βολιβία είναι σαφή. Ο κοινός πλούτος επιστρέφει από τα χέρια των οικονομικών κονκισταδόρων της Λατινικής Αμερικής, που τον εκμεταλλευόταν στο όνομα του εταιρικού κέρδους, σε αυτούς που πραγματικά ανήκει. Αγαθά όπως το νερό, η ενέργεια, ο ορυκτός πλούτος ανήκουν στη σφαίρα των κοινών και δεν μπορούν να έχουν ιδιοκτήτες παρά μόνο τους λαούς.

Πηγή: syllavizontas.wordpress.com via left.gr