Το βλέμμα στην πόλη

Του Νικόλα Σεβαστάκη

Πολλοί άνθρωποι παγώνουν αυτή τη στιγμή. Στο πανεπιστήμιο η θέρμανση είναι είδος εν ανεπαρκεία. Στις πολυκατοικίες οι συνελεύσεις αρχίζουν να θυμίζουν τις μάχες του προϋπολογισμού ή του Μεσοπρόθεσμου στο Κοινοβούλιο. Άλλοι έχουν αγριέψει, άλλοι διατηρούν μια αμήχανη αξιοπρέπεια και υπάρχουν κι οι εξαφανισμένοι. Για όλο και περισσότερους πάντως η ζωή έχει γίνει κανονικό βιβλίο εσόδων και εξόδων. Ακόμα και για κείνους που κατʼ ευφημισμό ανήκουν ώς σήμερα στη «μεσαία τάξη».
Αναγνωρίζοντας αυτές τις εμπειρίες καταλαβαίνει κανείς καλύτερα ότι υπάρχει ένα ηθικό πρόβλημα που καμιά σχέση δεν έχει με όσα λένε οι διαφημιστές της ανόρθωσης διά της ολοκλήρωσης των «δημιουργικών (μας) καταστροφών». Γιατί το ότι πολλοί άνθρωποι παγώνουν δεν έχει τίποτα το δημιουργικό. Το να μην μπορείς να ψωνίσεις ένα δώρο της ανθρωπιάς για τους δικούς σου, για τους οικείους, δεν συνιστά υπέρβαση του 'κακού ευδαιμονισμού' των 'πελατειακών εποχών'. Στην πτώση των ανθρώπων, τα λόγια των τιμητών ηθικολόγων ακούγονται σαν τους απολογισμούς των σοβιετικών αξιωματούχων για τα πεντάχρονα πλάνα.
Μένω σε μια λαϊκή περιοχή της Θεσσαλονίκης, χαμηλά στις Συκιές. Εδώ οι Έλληνες μικροαστοί συνυπάρχουν με ανθρώπους που μιλούν ρωσικά και γεωργιανά, με Βούλγαρους που ασκούν το επάγγελμα του ρακοσυλλέκτη. Μοιράζομαι κάθε πρωί τα βλέμματά τους και κάποιες νύχτες ακούω τους καβγάδες και τις μουσικές τους. Κατεβαίνοντας στο κέντρο, εκεί γύρω στην Τσιμισκή ή στην Παύλου Μελά, η εικόνα ξεγελάει: εδώ ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δει αυτό που θα επιβεβαιώσει το στερεότυπο της χώρας που έχει ακόμα ʽλίποςʼ. Παρέες μεσηλίκων με πουράκια και ωραία καστόρινα μπουφάν, κυρίες που πίνουν τον εσπρέσσο τους, τριαντάρηδες με καφέ Μοντγκόμερι... Πρόσωπα που θυμίζουν τις περιγραφές των free press για τις όψεις Βερολίνου ή τις γωνιές Λονδίνου στις γειτονιές με τα ντελικατέσεν και την καινοτομία να ρέει από παντού, έτοιμη να προσφέρει εισοδήματα και ελευθερία σε αυτόν που «ψάχνει τις ευκαιρίες».
Ο συσχετισμός ωστόσο έχει αλλάξει. Αλλάζει μήνα τον μήνα. Και αυτό φαίνεται διά γυμνού οφθαλμού. Αν παρ' όλα αυτά το μάτι εκπαιδευτεί στην κοινωνική αφασία, η πραγματικότητα συρρικνώνεται στη ζώνη του ʽλίπουςʼ και στους αντίστοιχους ανθρωπότυπους. Μπορείς να προβάλεις μπροστά σου τον κόσμο σαν μια αόριστη καταναλωτική κραιπάλη και, κλείνοντας τα μάτια, να συνταχτείς με την «ευρωπαϊκή Ελλάδα», κάπου ανάμεσα στον Σαμαρά και στην ΡΙΚΣΣΥ.
Ότι και αν επιλέξεις πάντως, η αλήθεια είναι ότι πολλοί άνθρωποι παγώνουν αυτόν τον καιρό. Το θέμα είναι να μην αισθανθούν πως το μόνο που μπορεί να τους θερμάνει, το μόνο ικανό να γλυκάνει την ήττα τους είναι ο φασισμός...

avgi.gr