Του Κώστα Καπνίση
Βγαίνοντας μέσα από την δεκαετία του 1980 είδαμε μια κοινωνία να έχει αποκτήσει υλικά και πνευματικά αγαθά που μας είχαν λείψει για δεκαετίες ολόκληρες. Αγαθά όπως η μόρφωση και Παιδεία για όλους, η Υγεία για όλους, ίσα δικαιώματα για όλους, ίδιες ευκαιρίες για όλους, ελεύθερη άποψη για όλους. Ακόμα και στα υλικά αγαθά προοδεύσαμε. Η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων απέκτησε δική της πρώτη κατοικία, εξοχική κατοικία, αυτοκίνητο, τηλεόραση άρα και πρόσβαση στην ενημέρωση. Ήταν πλέον γεγονός η γέννηση και ύπαρξη της λεγόμενης μεσαίας τάξης. Αναμφισβήτητα, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι όλα αυτά ήταν απολύτως απαραίτητα προκειμένου να ξεκινήσουμε να χτίζουμε μια κοινωνία προοδευτική. Θα είχε απόλυτο δίκιο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σχεδόν ολόκληρο τον 20ο αιώνα οι Έλληνες τον είχαν περάσει μέσα σε πολέμους, εμφύλιες διαμάχες, εθνικές καταστροφές, μετανάστευση και Χούντα. Με λίγα λόγια επρόκειτο για ένα τεράστιο άλμα προόδου για μια κοινωνία «πεινασμένη» και «διψασμένη» για ένα καλύτερο αύριο. Το αν αυτή η ιστορική μετάβαση από την πείνα, την εξαθλίωση και τα χαμένα όνειρα ως την «Αλλαγή» έγινε απότομα και αν θα έπρεπε να γίνει σταδιακά είναι ένα ζήτημα που θα το κρίνει ο ιστορικός του μέλλοντος.
Φέρνοντας στο μυαλό μας τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ως την εποχή που ζούμε διαπιστώνουμε ότι ξεκινά να κυριαρχεί ο ατομικισμός στον τρόπο σκέψης, στην αίσθηση και την βίωση της ζωής ,στις επιλογές μας και στις πράξεις μας αλλά και στο νέο χτίσιμο των ανθρωπίνων σχέσεων που φτιάξαμε μεταξύ μας ως κοινωνία γενικότερα. Ο υπερπροστατευτισμός του νέου ανθρώπου που ερχόταν στη ζωή μέσα στην οικογένεια από ανθρώπους που είχαν στερηθεί πολλά στην πρότερη ζωή δεν αφήνει το νέο άτομο να αναλάβει πρωτοβουλίες, να εφοδιαστεί κατ’ αυτόν τον τρόπο ώστε να βγει ετοιμοπόλεμο στον κοινωνικό στίβο που ολοένα γίνεται και πιο ανταγωνιστικός. Τα σωστά κοινωνικά πρότυπα άρχισαν να φθίνουν και στη θέση τους ήλθαν να βομβαρδίσουν ένα ολόκληρο κοινωνικό σύνολο μοντέλα ανθρώπων κενών περιεχομένου. Δεν ξεχνάμε το περίφημο σύνθημα «ένας είναι ο πολιτισμός, ο αγγλοσαξωνικός». Περάσαμε χωρίς να το πολυκαταλάβουμε αλλά και να το αναλύσουμε ιδιαίτερα σε μια κοινωνία που στηρίχθηκε στον άκρατο καταναλωτισμό. Γίναμε μικροί «καπιταλιστές» οι ίδιοι με λίγα λόγια. Αυτό ήθελε το σύστημα άλλωστε. Το σχέδιο ήταν απλό αλλά σατανικό. Η τεχνολογία επέτρεψε την μαζική παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. Όλη αυτή η παραγωγή βέβαια για να εξασφαλίσει την συνέχειά της και τη συσσώρευση ακόμα μεγαλύτερου πλούτου στα χέρια πιο λίγων ανθρώπων απαιτούσε την μαζική κατανάλωση ακόμα και αν δεν πρόκειται για πραγματικές ανάγκες αλλά για πλαστές επιθυμίες. Ακόμα και σε αυτό όμως το σύστημα είχε απάντηση. Για να μπορέσει να πείσει ότι οι ανάγκες κατανάλωσης είναι πραγματικές δημιούργησε το μοντέλο του «επιτυχημένου». Όσα περισσότερα υλικά αγαθά έχει κάποιος άλλο τόσο «επιτυχημένος» είναι.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, γνωστά και ως χρόνια της «ευημερίας», αυτό το μοντέλο «επιτυχίας» κυριάρχησε και οι άνθρωποι προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να εξασφαλίσουν τα οικονομικά εκείνα μέσα που θα τους έδιναν πρόσβαση σε αυτό το σαθρό μοντέλο «ανάπτυξης». Όλη αυτή η δραστηριότητα όμως το μόνο σίγουρο είναι ότι γέννησε άγχος, ανασφάλεια, βία, έξαψη και ανταγωνισμό. Αυτή η αλληλουχία των καταστάσεων μας έκανε να βλέπουμε μόνο το προσωπικό μας «όραμα» και να μην έχουμε ούτε χρόνο αλλά ούτε και την διάθεση να ασχοληθούμε με κάτι άλλο. Ενδιαφερθήκαμε με λίγα λόγια μόνο για το δικό μας «εισιτήριο» για την κατανάλωση. Είδαμε λοιπόν στα πρόσωπα πολλών συνανθρώπων μας την «ισχυρή» Ελλάδα του Χρηματιστηρίου, της Ολυμπιάδας, των ακριβών αυτοκινήτων και εστιατορίων, των διακοποδανείων με προορισμό το μαγευτικό Μπαλί και τις Μαλδίβες. Την ίδια στιγμή ποτέ δεν έπαψε να υπάρχει σε αυτή την «ισχυρή» Ελλάδα ένα πολύ σημαντικό ποσοστό συνανθρώπων μας που εξακολουθούσε να ζει στα όρια της φτώχειας. Τι σημασία είχε βέβαια; Αυτοί ήταν περιθωριακοί τύποι έλεγε το σύστημα που μας καλούσε στο περίφημο «Live your myth in Greece». Η ιστορία και ο μεγάλος Αίσωπος βέβαια διδάσκουν ότι δεν έχουν όλοι οι μύθοι καλό τέλος. Τουναντίον, κάποιοι έχουν και τραγικό φινάλε.
Ο θυμόσοφος βέβαια λαός λέει και κάτι άλλο εξίσου σημαντικό: «Είτε η ίδια η ζωή θα σε χαστουκίσει για τον ατομικισμό σου είτε εσύ ο ίδιος θα καταλάβεις με τον χειρότερο δυνατό τρόπο το λάθος σου». Φτάσαμε πλέον στο σημείο που διαπιστώνουμε ότι ήλθε η ίδια η ζωή με πολύ άσχημο ομολογουμένως τρόπο να μας επισημάνει τα πολλά λάθη μας. Ποια η αντίδρασή μας; Απολύτως καμιά ή για να μη γινόμαστε και άδικοι ελάχιστη και μάλιστα από πολύ λίγους. Αντιμετωπίζουμε μια θλιβερή κατάσταση με τρόπο τραγικό που μας γυρνά πολλές δεκαετίες πίσω. Οι εποχές όμως έχουν αλλάξει. «Τρέχουν» με άλλους ρυθμούς και δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε ούτε ως μοιραίοι, ούτε ως άβουλοι αλλά και ούτε ως δειλοί. Τέρμα τα αστεία. Οι μισοί από εμάς ζούνε στα όρια της φτώχειας και πολύ σύντομα θα ζούμε και οι υπόλοιποι. Πρέπει με κάθε τρόπο να σηκωθούμε από το έδαφος και να συνειδητοποιήσουμε ότι για να έχουμε δικαιώματα πρέπει να είμαστε άξιοι για αυτά. Ακόμα και αν κάποιοι μας στέρησαν πολλά και πάνε να μας τα στερήσουν πλέον όλα οφείλουμε μέσω ενός μεγαλειώδους αγώνα να τα ξανακερδίσουμε. Να πάρουμε πίσω ότι μας στέρησαν. Αυτός ο αγώνας οφείλει και πρέπει να είναι χωρίς ημερομηνία λήξεως. Όσοι πιστεύουν ότι η φωτιά δε θα φτάσει στο δικό τους σπίτι πολύ σύντομα θα διαπιστώσουν ότι όταν μια κοινωνία καταρρέει κανείς πια δε θα μπορεί να κοιμάται ήσυχος όσους «πυροσβεστήρες» και αν έχει…
Φέρνοντας στο μυαλό μας τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ως την εποχή που ζούμε διαπιστώνουμε ότι ξεκινά να κυριαρχεί ο ατομικισμός στον τρόπο σκέψης, στην αίσθηση και την βίωση της ζωής ,στις επιλογές μας και στις πράξεις μας αλλά και στο νέο χτίσιμο των ανθρωπίνων σχέσεων που φτιάξαμε μεταξύ μας ως κοινωνία γενικότερα. Ο υπερπροστατευτισμός του νέου ανθρώπου που ερχόταν στη ζωή μέσα στην οικογένεια από ανθρώπους που είχαν στερηθεί πολλά στην πρότερη ζωή δεν αφήνει το νέο άτομο να αναλάβει πρωτοβουλίες, να εφοδιαστεί κατ’ αυτόν τον τρόπο ώστε να βγει ετοιμοπόλεμο στον κοινωνικό στίβο που ολοένα γίνεται και πιο ανταγωνιστικός. Τα σωστά κοινωνικά πρότυπα άρχισαν να φθίνουν και στη θέση τους ήλθαν να βομβαρδίσουν ένα ολόκληρο κοινωνικό σύνολο μοντέλα ανθρώπων κενών περιεχομένου. Δεν ξεχνάμε το περίφημο σύνθημα «ένας είναι ο πολιτισμός, ο αγγλοσαξωνικός». Περάσαμε χωρίς να το πολυκαταλάβουμε αλλά και να το αναλύσουμε ιδιαίτερα σε μια κοινωνία που στηρίχθηκε στον άκρατο καταναλωτισμό. Γίναμε μικροί «καπιταλιστές» οι ίδιοι με λίγα λόγια. Αυτό ήθελε το σύστημα άλλωστε. Το σχέδιο ήταν απλό αλλά σατανικό. Η τεχνολογία επέτρεψε την μαζική παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. Όλη αυτή η παραγωγή βέβαια για να εξασφαλίσει την συνέχειά της και τη συσσώρευση ακόμα μεγαλύτερου πλούτου στα χέρια πιο λίγων ανθρώπων απαιτούσε την μαζική κατανάλωση ακόμα και αν δεν πρόκειται για πραγματικές ανάγκες αλλά για πλαστές επιθυμίες. Ακόμα και σε αυτό όμως το σύστημα είχε απάντηση. Για να μπορέσει να πείσει ότι οι ανάγκες κατανάλωσης είναι πραγματικές δημιούργησε το μοντέλο του «επιτυχημένου». Όσα περισσότερα υλικά αγαθά έχει κάποιος άλλο τόσο «επιτυχημένος» είναι.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, γνωστά και ως χρόνια της «ευημερίας», αυτό το μοντέλο «επιτυχίας» κυριάρχησε και οι άνθρωποι προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να εξασφαλίσουν τα οικονομικά εκείνα μέσα που θα τους έδιναν πρόσβαση σε αυτό το σαθρό μοντέλο «ανάπτυξης». Όλη αυτή η δραστηριότητα όμως το μόνο σίγουρο είναι ότι γέννησε άγχος, ανασφάλεια, βία, έξαψη και ανταγωνισμό. Αυτή η αλληλουχία των καταστάσεων μας έκανε να βλέπουμε μόνο το προσωπικό μας «όραμα» και να μην έχουμε ούτε χρόνο αλλά ούτε και την διάθεση να ασχοληθούμε με κάτι άλλο. Ενδιαφερθήκαμε με λίγα λόγια μόνο για το δικό μας «εισιτήριο» για την κατανάλωση. Είδαμε λοιπόν στα πρόσωπα πολλών συνανθρώπων μας την «ισχυρή» Ελλάδα του Χρηματιστηρίου, της Ολυμπιάδας, των ακριβών αυτοκινήτων και εστιατορίων, των διακοποδανείων με προορισμό το μαγευτικό Μπαλί και τις Μαλδίβες. Την ίδια στιγμή ποτέ δεν έπαψε να υπάρχει σε αυτή την «ισχυρή» Ελλάδα ένα πολύ σημαντικό ποσοστό συνανθρώπων μας που εξακολουθούσε να ζει στα όρια της φτώχειας. Τι σημασία είχε βέβαια; Αυτοί ήταν περιθωριακοί τύποι έλεγε το σύστημα που μας καλούσε στο περίφημο «Live your myth in Greece». Η ιστορία και ο μεγάλος Αίσωπος βέβαια διδάσκουν ότι δεν έχουν όλοι οι μύθοι καλό τέλος. Τουναντίον, κάποιοι έχουν και τραγικό φινάλε.
Ο θυμόσοφος βέβαια λαός λέει και κάτι άλλο εξίσου σημαντικό: «Είτε η ίδια η ζωή θα σε χαστουκίσει για τον ατομικισμό σου είτε εσύ ο ίδιος θα καταλάβεις με τον χειρότερο δυνατό τρόπο το λάθος σου». Φτάσαμε πλέον στο σημείο που διαπιστώνουμε ότι ήλθε η ίδια η ζωή με πολύ άσχημο ομολογουμένως τρόπο να μας επισημάνει τα πολλά λάθη μας. Ποια η αντίδρασή μας; Απολύτως καμιά ή για να μη γινόμαστε και άδικοι ελάχιστη και μάλιστα από πολύ λίγους. Αντιμετωπίζουμε μια θλιβερή κατάσταση με τρόπο τραγικό που μας γυρνά πολλές δεκαετίες πίσω. Οι εποχές όμως έχουν αλλάξει. «Τρέχουν» με άλλους ρυθμούς και δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε ούτε ως μοιραίοι, ούτε ως άβουλοι αλλά και ούτε ως δειλοί. Τέρμα τα αστεία. Οι μισοί από εμάς ζούνε στα όρια της φτώχειας και πολύ σύντομα θα ζούμε και οι υπόλοιποι. Πρέπει με κάθε τρόπο να σηκωθούμε από το έδαφος και να συνειδητοποιήσουμε ότι για να έχουμε δικαιώματα πρέπει να είμαστε άξιοι για αυτά. Ακόμα και αν κάποιοι μας στέρησαν πολλά και πάνε να μας τα στερήσουν πλέον όλα οφείλουμε μέσω ενός μεγαλειώδους αγώνα να τα ξανακερδίσουμε. Να πάρουμε πίσω ότι μας στέρησαν. Αυτός ο αγώνας οφείλει και πρέπει να είναι χωρίς ημερομηνία λήξεως. Όσοι πιστεύουν ότι η φωτιά δε θα φτάσει στο δικό τους σπίτι πολύ σύντομα θα διαπιστώσουν ότι όταν μια κοινωνία καταρρέει κανείς πια δε θα μπορεί να κοιμάται ήσυχος όσους «πυροσβεστήρες» και αν έχει…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου