Του Ευκλείδη Τσακαλώτου
Πρέπει να υπάρχει φόρος στην περιουσία; Σε μια πρώτη φάση, η απάντηση είναι ναι. Η Ελλάδα το 1974 ήταν όχι μόνο μια από τις πιο φτωχές χώρες στην Ευρώπη, αλλά και μια χώρα με πολύ μεγάλες ανισότητες. Σαράντα χρόνια μετά, η κατάσταση αυτή δεν έχει αλλάξει επί της ουσίας. Όπως έδειξαν και τα στοιχεία της Eurostat για το 2011, την πρώτη χρονιά εφαρμογής του Μνημονίου, όχι μόνο αυξήθηκε η φτώχεια, αλλά διευρύνθηκαν και οι ανισότητες. Εκτός, όμως, από την εισοδηματική ανισότητα, στην Ελλάδα παρατηρείται και μεγάλη ανισότητα πλούτου καθώς ορισμένα κοινωνικά στρώματα, που διαχρονικά φοροδιαφεύγουν, συσσώρευσαν μεγάλη περιουσία. Με βάση, λοιπόν, την αρχή του ΣΥΡΙΖΑ «την κρίση να πληρώσουν οι πλούσιοι», είναι δεδομένο ότι πρέπει να υπάρξει φορολογία στην περιουσία, και εκ των προτέρων γιατί έχει συσσωρευτεί πλούτος και εκ των υστέρων για να διορθωθούν οι ανισότητες που θα προκαλούνται στο μέλλον.
Το επόμενο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι αν το σχέδιο της κυβέρνησης ανταποκρίνεται στην αρχή της φορολογικής δικαιοσύνης. Η απάντηση είναι προφανώς αρνητική. Κατ΄ αρχάς, η κυβέρνηση ξεκίνησε ανάποδα. Βασικό της μέλημα είναι να μαζέψει 3,5 δισ. ευρώ, με δεδομένο βέβαια ότι η τρόικα δεν πιστεύει ότι θα εισπράξει το σύνολο αυτού του ποσού ούτε πιστεύει ότι η κυβέρνηση ενδιαφέρεται σοβαρά να χτυπήσει τη φοροδιαφυγή. Έτσι, ο εύκολος τρόπος είναι να εισαχθεί ένας φόρος σε κάθε ακίνητο ξεχωριστά, αντικαθιστώντας το «χαράτσι» και το Φόρο Ακίνητης Περιουσίας. Με απλά λόγια, όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων, ανεξάρτητα από το αν έχουν μικρή περιουσία, καλούνταν να πληρώσουν φόρο. Αν λάβουμε υπόψη ότι ο νέος φόρος αντικαθιστά και τους δύο προαναφερόμενους φόρους, τότε είναι προφανές ότι οι πιο πλούσιοι τελικά θα ελαφρυνθούν.
Στον αντίποδα αυτής της κοινωνικά άδικης πολιτικής, η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τη φορολόγηση της περιουσίας έχει ως αρχές και τη Δικαιοσύνη και την οικονομική αποτελεσματικότητα. Κατ΄ αρχήν χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα εργαλείο που θα αποτυπώνει το σύνολο της περιουσίας (ακίνητης και κινητής), και αυτό είναι το Περιουσιολόγιο. Με βάση το Περιουσιολόγιο ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει την αντικατάσταση όλων των υφιστάμενων φόρων στην περιουσία από έναν Φόρο Μεγάλης Περιουσίας. Ο φόρος αυτός, που θα έχει υψηλό αφορολόγητο όριο, θα επιβάλλεται στα πλουσιότερα στρώματα του πληθυσμού. Με τον τρόπο αυτόν όχι μόνο ενισχύονται τα δημόσια έσοδα, αλλά και υπηρετείται η αρχή της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Ωστόσο, το ζήτημα της φορολόγησης της περιουσίας αλλά και γενικότερα της φορολογικής πολιτικής, δεν πρέπει να τίθεται αποκομμένο από τη συνολικότερη οικονομική πολιτική και τον στρατηγικό στόχο του ΣΥΡΙΖΑ. Διότι ο ΣΥΡΙΖΑ, απέναντι στην καπιταλιστική οικονομία της αγοράς, προτάσσει την οικονομία των αναγκών. Αυτό σημαίνει, εκτός των άλλων, μια κοινωνία όπου το κυρίαρχο δεν είναι τα άτομα να έχουν ίσες ευκαιρίες κοινωνικής ανέλιξης, αλλά μια κοινωνία όπου τα αγαθά και τα βάρη μοιράζονται με πιο ίσο τρόπο. Για να επιτύχουμε τον στρατηγικό μας στόχο, λοιπόν, πρέπει να διαμορφώσουμε ένα φορολογικό σύστημα που θα υπηρετεί ταυτόχρονα τρεις λειτουργίες: α) να εισπράττει τα απαιτούμενα έσοδα για να ικανοποιεί τις κοινωνικές ανάγκες, β) να προωθεί μια οικολογικά προσανατολισμένη ανάπτυξη και γ) να αναδιανέμει το εισόδημα από τα πλουσιότερα στα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού. Ωστόσο η αναδιανομή του εισοδήματος, και ιδιαίτερα του πλούτου, είναι ένας «ενδιάμεσος» στόχος, που προκύπτει από τις ανισότητες που παράγει η καπιταλιστική οικονομία. Όσο, επομένως, προχωρά η εφαρμογή του σχεδίου μας και η κοινωνία θα έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την ισότητα, τόσο λιγότερο θα χρειάζεται η φορολογία του πλούτου.
ΥΓ.: Διαβάζω και ακούω από υψηλόβαθμα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν πρέπει να φορολογήσουμε τα ακίνητα που δεν αποφέρουν εισόδημα και από άλλα στελέχη ότι δεν πρέπει να φορολογήσουμε τα ακίνητα που αποφέρουν εισόδημα ως παραγωγικοί συντελεστές. Ας είναι. Μήπως, όμως, κάποια στιγμή πρέπει: 1) να ενημερώνονται για τις θέσεις μας που διαμορφώνονται σε διάφορα όργανα του κόμματος και 2) να μας κάνουν την τιμή να καταθέτουν πρώτα εκεί τις ενδιαφέρουσες «αριστερές» απόψεις τους περί φορολογίας;
Πρέπει να υπάρχει φόρος στην περιουσία; Σε μια πρώτη φάση, η απάντηση είναι ναι. Η Ελλάδα το 1974 ήταν όχι μόνο μια από τις πιο φτωχές χώρες στην Ευρώπη, αλλά και μια χώρα με πολύ μεγάλες ανισότητες. Σαράντα χρόνια μετά, η κατάσταση αυτή δεν έχει αλλάξει επί της ουσίας. Όπως έδειξαν και τα στοιχεία της Eurostat για το 2011, την πρώτη χρονιά εφαρμογής του Μνημονίου, όχι μόνο αυξήθηκε η φτώχεια, αλλά διευρύνθηκαν και οι ανισότητες. Εκτός, όμως, από την εισοδηματική ανισότητα, στην Ελλάδα παρατηρείται και μεγάλη ανισότητα πλούτου καθώς ορισμένα κοινωνικά στρώματα, που διαχρονικά φοροδιαφεύγουν, συσσώρευσαν μεγάλη περιουσία. Με βάση, λοιπόν, την αρχή του ΣΥΡΙΖΑ «την κρίση να πληρώσουν οι πλούσιοι», είναι δεδομένο ότι πρέπει να υπάρξει φορολογία στην περιουσία, και εκ των προτέρων γιατί έχει συσσωρευτεί πλούτος και εκ των υστέρων για να διορθωθούν οι ανισότητες που θα προκαλούνται στο μέλλον.
Το επόμενο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι αν το σχέδιο της κυβέρνησης ανταποκρίνεται στην αρχή της φορολογικής δικαιοσύνης. Η απάντηση είναι προφανώς αρνητική. Κατ΄ αρχάς, η κυβέρνηση ξεκίνησε ανάποδα. Βασικό της μέλημα είναι να μαζέψει 3,5 δισ. ευρώ, με δεδομένο βέβαια ότι η τρόικα δεν πιστεύει ότι θα εισπράξει το σύνολο αυτού του ποσού ούτε πιστεύει ότι η κυβέρνηση ενδιαφέρεται σοβαρά να χτυπήσει τη φοροδιαφυγή. Έτσι, ο εύκολος τρόπος είναι να εισαχθεί ένας φόρος σε κάθε ακίνητο ξεχωριστά, αντικαθιστώντας το «χαράτσι» και το Φόρο Ακίνητης Περιουσίας. Με απλά λόγια, όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων, ανεξάρτητα από το αν έχουν μικρή περιουσία, καλούνταν να πληρώσουν φόρο. Αν λάβουμε υπόψη ότι ο νέος φόρος αντικαθιστά και τους δύο προαναφερόμενους φόρους, τότε είναι προφανές ότι οι πιο πλούσιοι τελικά θα ελαφρυνθούν.
Στον αντίποδα αυτής της κοινωνικά άδικης πολιτικής, η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τη φορολόγηση της περιουσίας έχει ως αρχές και τη Δικαιοσύνη και την οικονομική αποτελεσματικότητα. Κατ΄ αρχήν χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα εργαλείο που θα αποτυπώνει το σύνολο της περιουσίας (ακίνητης και κινητής), και αυτό είναι το Περιουσιολόγιο. Με βάση το Περιουσιολόγιο ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει την αντικατάσταση όλων των υφιστάμενων φόρων στην περιουσία από έναν Φόρο Μεγάλης Περιουσίας. Ο φόρος αυτός, που θα έχει υψηλό αφορολόγητο όριο, θα επιβάλλεται στα πλουσιότερα στρώματα του πληθυσμού. Με τον τρόπο αυτόν όχι μόνο ενισχύονται τα δημόσια έσοδα, αλλά και υπηρετείται η αρχή της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Ωστόσο, το ζήτημα της φορολόγησης της περιουσίας αλλά και γενικότερα της φορολογικής πολιτικής, δεν πρέπει να τίθεται αποκομμένο από τη συνολικότερη οικονομική πολιτική και τον στρατηγικό στόχο του ΣΥΡΙΖΑ. Διότι ο ΣΥΡΙΖΑ, απέναντι στην καπιταλιστική οικονομία της αγοράς, προτάσσει την οικονομία των αναγκών. Αυτό σημαίνει, εκτός των άλλων, μια κοινωνία όπου το κυρίαρχο δεν είναι τα άτομα να έχουν ίσες ευκαιρίες κοινωνικής ανέλιξης, αλλά μια κοινωνία όπου τα αγαθά και τα βάρη μοιράζονται με πιο ίσο τρόπο. Για να επιτύχουμε τον στρατηγικό μας στόχο, λοιπόν, πρέπει να διαμορφώσουμε ένα φορολογικό σύστημα που θα υπηρετεί ταυτόχρονα τρεις λειτουργίες: α) να εισπράττει τα απαιτούμενα έσοδα για να ικανοποιεί τις κοινωνικές ανάγκες, β) να προωθεί μια οικολογικά προσανατολισμένη ανάπτυξη και γ) να αναδιανέμει το εισόδημα από τα πλουσιότερα στα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού. Ωστόσο η αναδιανομή του εισοδήματος, και ιδιαίτερα του πλούτου, είναι ένας «ενδιάμεσος» στόχος, που προκύπτει από τις ανισότητες που παράγει η καπιταλιστική οικονομία. Όσο, επομένως, προχωρά η εφαρμογή του σχεδίου μας και η κοινωνία θα έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την ισότητα, τόσο λιγότερο θα χρειάζεται η φορολογία του πλούτου.
ΥΓ.: Διαβάζω και ακούω από υψηλόβαθμα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν πρέπει να φορολογήσουμε τα ακίνητα που δεν αποφέρουν εισόδημα και από άλλα στελέχη ότι δεν πρέπει να φορολογήσουμε τα ακίνητα που αποφέρουν εισόδημα ως παραγωγικοί συντελεστές. Ας είναι. Μήπως, όμως, κάποια στιγμή πρέπει: 1) να ενημερώνονται για τις θέσεις μας που διαμορφώνονται σε διάφορα όργανα του κόμματος και 2) να μας κάνουν την τιμή να καταθέτουν πρώτα εκεί τις ενδιαφέρουσες «αριστερές» απόψεις τους περί φορολογίας;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου