Το κίνημα της πλατείας Συντάγματος

Των Γρηγόρη Τσαρδιανίδη και Θοδωρή Μπινιάκου

Στην Ελλάδα το κίνημα των πλατειών υπήρξε ο σημαντικότερος μέχρι τη στιγμή εκείνη αγωνιστικός κόμβος ενάντια στις πολιτικές του μνημονίου. Υπήρξε η θρυαλλίδα για μια ριζική αλλαγή στο συσχετισμό δυνάμεων στην ελληνική κοινωνία προς όφελος του κόσμου της εργασίας, ενώ οι συνελεύσεις του κινήματος ανέδειξαν μια νέα διαδικασία έκφρασης πολιτικού λόγου έξω από τους συνηθισμένους τρόπους.

Το κάλεσμα - 25/5/11

Το αρχικό κάλεσμα έγινε για τη Τετάρτη 25/5/11 μέσω διαδικτύου με αφορμή μια φήμη για ένα πανό στην ήδη εξεγερμένη Ισπανία που έλεγε “Μη φωνάζετε δυνατά, οι Έλληνες κοιμούνται”. Όταν κατεβήκαμε εκείνο το απόγευμα στη πλ.Συντάγματος εκπλαγήκαμε. Ο κόσμος ήταν εντυπωσιακά πολύς και ετερόκλητος. Αυτό που τους ένωνε ήταν ότι όλοι πλήττονταν από την πολιτική του Μνημονίου. Το βράδυ στήθηκε η πρώτη συνέλευση που ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία για τους περισσότερους. Ήταν σαν ξαφνικά να ανακαλύψαμε ότι μπορούμε να μιλάμε μεταξύ μας και να συναποφασίζουμε όλοι μαζί, χωρίς τις αυθεντίες της πολιτικής. Οι πρώτες αποφάσεις αφορούσαν τη δημιουργία ομάδων εργασίας (γραμματεία, σίτιση, τεχνική υποστήριξη, ιατρείο) για να διασφαλίσουμε την παρουσία μας στη πλατεία. Οι ομάδες ήταν ανοιχτές και λειτουργούσαν με άμεση δημοκρατί,α δείχνοντας ότι το μέσο πρέπει να ακολουθεί τον σκοπό.

Η αρχή

Το πρώτο ψήφισμα βγήκε από τη συνέλευση στις 27/5 , που πλέον αριθμούσε χιλιάδες συμμετέχοντες. Στη συνέλευση εκείνη πάρθηκε μια από τις πιο σημαντικές αποφάσεις. Το αίτημα για πραγματική δημοκρατία των ισπανών indigados άλλαξε ομόφωνα σε άμεση δημοκρατία προϊδεάζοντας για τα ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά μου έμελε να πάρει το κίνημα. Ο κόσμος συνέχισε να πληθαίνει ενώ άρχισαν να γίνονται θεματικές συνελεύσεις για την ανεργία, τη παιδεία, την οικονομία καθώς και πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων. Δεν ήταν όμως μόνο η πλατεία Συντάγματος. Δεκάδες συνελεύσεις δημιουργήθηκαν σε πλατείες κάθε γειτονιάς της Αθήνας αλλά και σε κάθε πόλη της Ελλάδας. Αμέσως υπήρξαν προσπάθειες συντονισμού ηλεκτρονικά αλλά και με κοινές συνελεύσεις, ενώ καλέστηκε και πανευρωπαϊκή ημέρα δράσης τη Κυριακή 5/6, όπου στην Αθήνα συγκεντρώθηκαν σχεδόν 500 χιλιάδες κόσμου!

Η στάση των ΜΜΕ

Τα ΜΜΕ χαιρέτησαν αρχικά την όλη κίνηση με σκοπό να τη χειραγωγήσουν. Θέλησαν να περάσουν την ιδέα ότι το κοινό στοιχείο που συνέδεε τους διαδηλωτές ήταν ότι ήταν όλοι Έλληνες (λες και ο Παπανδρέου ή ο Βγενόπουλος δεν είναι) ενώ είχαν τις πρώτες μέρες το θράσος να πουν ότι οι πολίτες διαμαρτύρονται γιατί δεν γίνονται αρκετά γρήγορα οι μεταρρυθμίσεις του Μνημονίου. Προσπάθησαν να προωθήσουν το απολίτικο στοιχείο χαιρετίζοντας τη κινητοποίηση ως ένα ανώδυνο ξέσπασμα της οργής του κόσμου, ένα ευχάριστο happening. Γρήγορα όμως η κατάσταση άλλαξε. Συνθήματα όπως το “πάρτε το Μνημόνιο και φύγετε από δω” δεν τους άφησαν πολλά περιθώρια και έτσι πέρασαν στην φίμωση και στη λασπολογία.

Η κυβέρνηση των νεκροζώντανων – 15/6/11

Η πρώτη σημαντική μάχη δόθηκε στην Γενική Απεργία στις 15/6, μέρα που ψηφίζονταν μειώσεις συντάξεων και αλλαγές στα εργασιακά. Εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου από συνελεύσεις και σωματεία περικύκλωσαν για ώρες τη Βουλή. Οι επιθέσεις της αστυνομίας ήταν συνεχείς με ξύλο και δακρυγόνα αλλά ο κόσμος δεν έφευγε παρόλο που για τους περισσότερους ήταν η πρώτη φορά που ερχόντουσαν σε επαφή με την κρατική καταστολή. Πολλές αυταπάτες για το ρόλο της αστυνομίας διαλύθηκαν εκείνη τη μέρα. Ήταν μάλιστα τέτοια η δυναμική της κινητοποίησης που όσοι βρισκόμασταν σε αυτήν πιστεύαμε ότι θα πέσει η κυβέρνηση. Και πράγματι το βράδυ η φημολογία εξελίχθηκε σε είδηση με τις συνεχείς συνομιλίες Παπανδρέου-Σαμαρά για τον σχηματισμό συγκυβέρνησης. Την επόμενη μέρα ανακοινώθηκε μια καινούργια κυβέρνηση που ήταν ίδια με την παλιά… Ο πανικός τους ήταν πλέον ολοφανερός.

48 ώρες στο δρόμο! Το μεσοπρόθεσμο δεν θα περάσει! - 28&29/6/11

Η 48ωρη απεργία ενάντια στην ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος που προέβλεπε κι άλλες απολύσεις, μειώσεις μισθών κ.α. ήταν μια από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις που είδαμε ποτέ. Φτιάχτηκαν βίντεο, μοιράστηκαν κείμενα, κολλήθηκαν αφίσες με κοινό κάλεσμα από όλες τις συνελεύσεις αλλά και όλα τα πρωτοβάθμια εργατικά σωματεία! Έβλεπες άτομα που δεν περίμενες ποτέ να κατέβουν σε απεργία να τρέχουν σαν τρελοί να κινητοποιήσουν κόσμο. Στις μέρες του διημέρου εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου ερχόταν συνέχεια από παντού. Μπλόκα στήθηκαν και τις δυο μέρες από νωρίς το πρωί στο Καλλιμάρμαρο και στον Ευαγγελισμό, σε μια προσπάθεια να περικυκλωθεί η Βουλή. Η απάντηση του κράτους ήταν μια άνευ προηγουμένου καταστολή. Επιτέθηκαν απρόκλητα πριν συγκεντρωθεί ο κόσμος για να μπορούν να τον ελέγξουν. Τα ΜΑΤ έριξαν συνολικά 2.200 δακρυγόνα, όταν σε μια συνηθισμένη διαδήλωση δεν χρησιμοποιούν ούτε 100. Επιτέθηκαν με μένος, θέλοντας όχι μόνο να απωθήσουν τους διαδηλωτές, αλλά και να τους πείσουν ότι δεν πρέπει να ξανακατέβουν ποτέ στο δρόμο. Πέταγαν πέτρες, χτυπούσαν με τα γκλοπ, ανοίγοντας συνέχεια κεφάλια. Αίματα παντού. Οι τραυματίες ήταν πραγματικά εκατοντάδες. Το ιατρείο ήταν γεμάτο μέχρι που επιτέθηκαν και εκεί τα ΜΑΤ. Διέλυσαν με μένος όλες τις σκηνές. Συνέχισαν να επιτίθενται για ώρες μέχρι να αδειάσουν όλο κέντρο, κυνηγώντας διαδηλωτές μέχρι και στον σταθμό του μετρό της Ακρόπολης. Από τις εικόνες αυτές της αστυνομικής κτηνωδίας ελάχιστες έφτασαν στα κανάλια όπως ήταν φυσικό. Ο κόσμος όμως ήξερε. Το μεσοπρόθεσμο πέρασε “μέσα στο αίμα”.

 

Μπορεί το κίνημα της πλ.Συντάγματος να απέτυχε να μπλοκάρει το Μεσοπρόθεσμο, που ήταν ο κύριος στόχος του, αλλά πέτυχε πράγματα που ενδέχεται να αποδειχθούν σημαντικότερα. Αποτέλεσε την παρακαταθήκη για τη γιγαντία απεργία της 19ης και 20ης Οκτώβρη, τη μεγαλύτερη εδώ και τουλάχιστον 30 χρόνια αλλά και για τις κινητοποιήσεις της 28ης Οκτωβρίου που έδωσαν και το τελικό χτύπημα στη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, η οποία λίγο καιρό μετά παραιτήθηκε. Η ίδια παρακαταθήκη που έκανε δυνατή την εξέγερση στις 12 Φλεβάρη 2012, ημέρα που ψηφιζόταν το Μνημόνιο 2. Εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου διαδήλωσαν για ώρες αντιστεκόμενοι δυναμικά στις συνεχείς επιθέσεις της αστυνομίας, που είχε μετατρέψει το κέντρο σε κολαστήριο με τα δακρυγόνα και το ασταμάτητο ξύλο. Με όλες αυτές τις κινητοποιήσεις, δείξαμε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την αντίθεση της κοινωνίας στις κυβερνήσεις, στην Τρόικα και στις καταστροφικές για τους πολλούς πολιτικές τους.

Σήμερα, έναν χρόνο μετά, τίποτα δεν έχει τελειώσει. Οι λαϊκές συνελεύσεις συνεχίζονται σε πολλές πόλεις ενώ, μόνο στην Αττική, υπάρχουν 40 ενεργές συνελεύσεις γειτονιών με βάση το συντονιστικό του Απριλίου. Οι λαϊκές συνελεύσεις ήταν μάλιστα αυτές που αντιστάθηκαν δυναμικά στο χαράτσι, με διαμαρτυρίες στους δήμους και στη ΔΕΗ, πετυχαίνοντας μια πρώτη νίκη με την αποσύνδεση του από τη παροχή ηλεκτρικού ρεύματος ενώ από αυτές πηγάζουν και πολλές δομές κοινωνικής αλληλεγγύης.

Όμως, το σημαντικότερο ήταν ότι δόθηκε το μήνυμα ότι όλα μπορούν να γίνουν διαφορετικά. Βρήκαμε το συλλογικό. Επαναοικειοποιηθήκαμε τον δημόσιο χώρο, επαναπροσδιορίζοντας τον ως σημείο συνεύρεσης των πολιτών και όχι ως ναό της κατανάλωσης. Μάθαμε να συζητάμε. Φτιάξαμε μόνοι μας τους θεσμούς μας. Παρά τις όποιες στρεβλώσεις στη προσπάθεια εφαρμογής της άμεσης δημοκρατίας η σπορά μπήκε. Οι συνελεύσεις είναι παντού και μας περιμένουνε, και όταν αποφασίσουμε όλοι και όλες να πάρουμε τις ζωές μας στα χέρια μας ίσως τότε να μην είναι πια νησίδες αντίστασης αλλά τα ζωντανά κύτταρα της νέας μας κοινωνίας.

rednotebook