Πού είναι ο ΣΥΡΙΖΑ;

Του Χριστόφορου Παπαδόπουλου
Το παραπάνω ερώτημα ακούστηκε κατ’ επανάληψη καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού και τους πρώτους φθινοπωρινούς μήνες, καλοπροαίρετα από τους περισσότερους. Όχι ότι δεν υπήρχαν και οι «άλλοι», εντός και εκτός των τειχών, οι οποίοι μετάφραζαν την κοινωνική άπνοια ως ένα ανομολόγητο σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ, μια χειρονομία προσαρμογής στους κανόνες του αστικού πολιτικού συστήματος. Βοηθούσε σ’ αυτό, εξάλλου, και μερίδα των ΜΜΕ που ανακάλυψε τους «ρεάλος» και τους «φούντις» στις γραμμές της κοινοβουλευτικής ομάδας και ερμήνευσε μέσα από αυτή τη διαίρεση τα σκαμπανεβάσματα της δημόσιας εκφώνησης, της γλώσσας και των επιχειρημάτων της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Με άλλα λόγια, κάναμε ό,τι μπορούσαμε ώστε να διευκολύνουμε το έργο τους.
Παρ’ όλα αυτά, η ανασύνθεση της μεγάλης εικόνας, της εικόνα της κοινωνίας δηλαδή –των ανταγωνισμών, των προσδοκιών και των διαψεύσεων– είναι αυτή που φτιάχνει τα όρια και το δέον της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Ας την επιχειρήσουμε, λοιπόν:
Η χειμαζόμενη ελληνική κοινωνία τους τελευταίους μήνες, αμέσως μετά τις εκλογές του Ιουνίου, ζει το μαρτύριο της σταγόνας. Δεν είναι μόνο ότι η ζωή έγινε αβίωτη για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους, τους άνεργους και τους μικρομεσαίους που προλεταριοποιήθηκαν «εν μία νυκτί», αλλά και ότι παρακολουθούν το σκηνοθετημένο έργο των επόμενων μέτρων σε ένα παιχνίδι φόβου χωρίς τελεία – μόνο με άνω τελείες που διαρκούν λίγες μέρες μέχρι να ακουστούν τα επόμενα δυσάρεστα. Να επισημάνουμε ότι δεν αναφερόμαστε σε μια κοιμισμένη κοινωνία. Αντιθέτως, παρ’ όλα όσα πιστεύουν πολλοί αριστεροί είναι μια κοινωνία σε κίνηση, πολιτική και κοινωνική. Το μαρτυρούν οι πολλοί και διαφορετικοί αγώνες που έγιναν όλη την προηγούμενη περίοδο, πρωτόγνωροι και ανέλπιστοι, σε μια χώρα που είκοσι χρόνια νεοφιλελευθερισμού και εκσυγχρονισμού δυσφήμησαν και απαξίωσαν την έννοια του συλλογικού και του δημόσιου συμφέροντος και αποθέωσαν τον καταναλωτισμό και την ιδιώτευση. Μιλάμε για μεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις, για μικρούς και ανυποχώρητους αγώνες πρωτοβάθμιων σωματείων, κινήματα για τα χαράτσια, το «Δεν πληρώνω», τις Πλατείες… Αγώνες που υποσχέθηκαν τη νίκη και, παρ’ όλα αυτά, ηττήθηκαν. Το πολιτικό σύστημα έχει παραιτηθεί από τις συναινέσεις και από τις κοινωνικές συμμαχίες, του είναι αρκετό η συναίνεση των μηχανισμών χειραγώγησης του φρονήματος και η πολιτική διαχείριση του φόβου και της ανασφάλειας. Το πολιτικό σύστημα νίκησε και στο πολιτικό επίπεδο, η τρικομματική κυβέρνηση, με τη συμμετοχή ενός μέρους της Αριστεράς, έδειξε τις δυνατότητες των συνθέσεων και των ανασυνθέσεων του αστικού κόσμου. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατέκτησε ένα γιγάντιο εκλογικό ποσοστό, εξέφρασε τις προσδοκίες των από κάτω, αλλά δεν κατάφερε να νικήσει: το Bank run, δηλαδή η πολιτική διαχείριση του οικονομικού φόβου -γι’ αυτούς που είχαν να χάσουν κάτι ακόμα- ήταν ισχυρότερη. Μια δεύτερη λοιπόν ήττα, μια ήττα δηλαδή για τον κόσμο της εργασίας. Μια δίδυμη ήττα που έκανε κάθε πολιτική επαγγελία άνυδρη.
Αν κάτι λοιπόν χρειάζεται να κρατήσουμε από την αμέσως προηγούμενη περίοδο για την Αριστερά, είναι η σχετική αυτονομία, αλλά και η ανεπάρκεια του αμιγώς πολιτικού επιπέδου. Ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε ό,τι μπορούσε σ’ αυτό το επίπεδο: όξυνση της πολιτικής αντιπαράθεσης, αποκαλυπτικός κοινοβουλευτικός έλεγχος, πολιτικές πρωτοβουλίες. Οι βουλευτές του δεν κλειστήκανε στους τέσσερις τοίχους της Βουλής: ήταν παρόντες και παρούσες σε κάθε μεγάλη ή μικρή κινητοποίηση, σε κάθε διαμαρτυρία, μέχρι υπερβολής. Η πολιτική δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ επανενεργοποιήθηκε το Σεπτέμβρη, μετά την πανεργατική απεργία που σηματοδότησε την καθολική κοινωνική αντίθεση, κι ενώ αυτούς τους μήνες υπήρχαν θραύσματα αγώνων και κινητοποιήσεων σε νοσοκομεία που συγχωνεύονται, επιχειρήσεις που κλείνουν, συγχωνεύονται ή εκποιούνται, σε δήμους που πτωχεύουν. Δεν ήταν αρκετοί οι αγώνες αυτοί για την πολιτική συμπύκνωση, ούτε αρκετό ήταν και το ανάποδο βεβαίως - να πιστεύει κανείς ότι ο καταλύτης είναι η πολιτική συμπύκνωση, ανεξάρτητα από το επίπεδο των αγώνων. Με αυτή την έννοια, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κυρίως αυτό που κάνει και όχι απλά αυτό που λέει. Τι κάνει για την πολιτική στήριξη των αγώνων, για τη λαϊκή συμμετοχή, για τις δομές κοινωνικής αλληλεγγύης που στηρίζει, ως αντιπαράδειγμα αυτοοργάνωσης και αλληλέγγυας κοινωνίας. Αυτά φτιάχνουν τη φυσιογνωμία του. Και είναι αυτά, επίσης, που διαμορφώνουν τους όρους της πολιτικής του παρέμβασης.

www.rednotebook.gr