Ποιος παλεύει να μισήσω το κορμί μου κι όταν τ΄ αγαπάω ποιος φταίει;Γιάννης Αγγελάκας, «Αιρετικό»
Μέρα που είναι, θα προτιμούσα να ξεκινήσω αισιόδοξα. Παρόλα αυτά, φοβάμαι πως πρέπει πια να το παραδεχτούμε: τα νέα για τις γυναίκες δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Το 2011, και όσα απ’ το 2012 έχουμε ήδη ζήσει, συνοδεύτηκαν από μια σειρά εξαιρετικά αρνητικών εξελίξεων στα θέματα των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων και της σεξουαλικότητας. Πιο συγκεκριμένα, τόσο σε πολιτείες των ΗΠΑ που ελέγχονται από το νεοσυντηρητικό Tea Party, όσο και σε χώρες της Ευρώπης, είτε ψηφίστηκαν είτε πρόκειται να ψηφιστούν νόμοι που περιορίζουν δραστικά το δικαίωμα των γυναικών στην έκτρωση.
Μερικά δεδομένα...
Για αρχή θα επιχειρήσω μια σύντομη περιήγηση στις νέες ή προτεινόμενες ρυθμίσεις, γιατί οι (σοκαριστικές) λεπτομέρειες παραμένουν εν πολλοίς άγνωστες.
Το Κάνσας των ΗΠΑ, ακολουθώντας το λαμπρό παράδειγμα του Τέξας, προσπαθεί να υποχρεώσει με νόμο τη γυναίκα που υφίσταται έκτρωση να ακούει τον χτύπο της καρδιάς του εμβρύου κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Προφανώς οι νομοθέτες στο Τέξας και το Κάνσας πιστεύουν ότι η έκτρωση είναι μια κατά τα άλλα ευχάριστη υπόθεση και είπαν έτσι να τη δυσκολέψουν λίγο περισσότερο. Επιπλέον, δίνεται στους γιατρούς το δικαίωμα να μην αποκαλύπτουν πληροφορίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έκτρωση, ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται βλάβη για την υγεία της μητέρας ή του εμβρύου. Κοινώς, οι γυναίκες στερούνται του θεμελιώδους δικαιώματος να αποφασίζουν έχοντας στην διάθεσή τους όλα τα σχετικά στοιχεία για το αν θα συνεχίσουν ή όχι την κύηση. Τώρα γιατί το να θέτεις συνειδητά σε κίνδυνο τη ζωή και την υγεία της μητέρας ή / και του εμβρύου είναι pro life [1] θα σας γελάσω. Επιπλέον τόσο στο Κάνσας όσο και στην Οκλαχόμα οι γιατροί θα πρέπει να ενημερώνουν τις γυναίκες πως η έκτρωση αυξάνει τις πιθανότητες για καρκίνο του στήθους. Αυτή η πληροφορία θα ήταν πολύ χρήσιμη, αν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν την χαρακτήριζε ως εσφαλμένη.
Η ανησυχητική τάση που περιγράφω δεν αφορά αποκλειστικά την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Στην Ισπανία, η κυβέρνηση Ραχόι εκτός από πολιτικές σκληρής λιτότητας ανέλαβε να διεκπεραιώσει και το ξήλωμα όσων προοδευτικών μεταρρυθμίσεων είχε περάσει η κυβέρνηση Θαπατέρο υπό την πίεση των κοινωνικών κινημάτων. Προτίθεται, λοιπόν, να καταργήσει το δικαίωμα των γυναικών άνω των 16 ετών να αποφασίζουν αυτές για τη διακοπή της εγκυμοσύνης, χωρίς δηλαδή τη συναίνεση των γονέων τους, και εξετάζει την επαναφορά της νομοθεσίας του 1985, που επέτρεπε την άμβλωση μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως ο βιασμός και ο θανάσιμος κίνδυνος για τη μητέρα. Φτάνοντας στο αποκορύφωμα, σκοπεύει να αποσύρει από τα φαρμακεία το επονομαζόμενο «χάπι της επόμενης μέρας». Λαμβάνοντας υπ΄ όψιν το γεγονός πως το χάπι δεν είναι εκτρωτικό, αλλά αντισυλληπτικό, αντιλαμβανόμαστε πως η κυβέρνηση Ραχόι αντιστέκεται σε ρεφορμισμούς τύπου «η ζωή ξεκινάει από τη σύλληψη», και εφαρμόζει το δόγμα «η ζωή ξεκινά από τη στύση».
Στην Ουγγαρία, και μολονότι δεν έχει ακόμα προταθεί ανάλογη νομοθεσία, το νέο Σύνταγμα της χώρας προστατεύει τη ζωή από τη στιγμή της σύλληψης, πρόβλεψη που είναι θέμα χρόνου να οδηγήσει στην αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για την έκτρωση. Από την άλλη πλευρά, η Ουγγαρία μετά το 1991 εκδημοκρατίστηκε, οπότε πρόβλημα υποθέτω δεν υπάρχει.
Αν η Ισπανία και η Ουγγαρία πήγαν κατευθείαν στο ψητό, η Αγγλία φαίνεται πως το παρόν είναι κάπως πιο ντροπαλή. Την περασμένη άνοιξη, η βουλευτίνα των Συντηρητικών Nadine Dorries αποφάσισε να προστατέψει την τιμή των νεανίδων της Γηραιάς Αλβιώνας και εισηγήθηκε, στο πλαίσιο της σεξουαλικής αγωγής, τα κορίτσια-και-μόνο-αυτά να διδάσκονται τις αρετές της αποχής από το σεξ. Τελικά το νομοσχέδιο αποσύρθηκε υπό την κατακραυγή της κοινής γνώμης, σε κάθε περίπτωση όμως αποτελεί αρνητικό προηγούμενο για την αντίληψη των έμφυλων σχέσεων, της σεξουαλικότητας των γυναικών και του επιμερισμού των «ευθυνών» σε περίπτωση ανεπιθύμητης εφηβικής εγκυμοσύνης. Για την ιστορία, οι εγκυμοσύνες στις έφηβες στο Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας εικοσαετίας.
Και λίγα σχόλια...
Αν και ο τελευταίος ενάμισης χρόνος ήταν πολύ πυκνός σε αρνητικές εξελίξεις, δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει πως η συντηρητική αυτή τάση ξεκίνησε πριν από περίπου 30 χρόνια, από τη δεκαετία δηλαδή του ‘80. Αυτή ήταν η εποχή που ο ριζοσπαστικός φεμινισμός των δεκαετιών του ‘60 και του ‘70 φάνηκε να εξαντλεί τα καύσιμά του και εξετράπη είτε σε κρατικό-θεσμικό φεμινισμό είτε σε (φαιδρές) συζητήσεις για το αν οι ετεροφυλόφιλες γυναίκες είναι προδότριες που «κοιμούνται με τον εχθρό» (δεν κάνω πλάκα - η συζήτηση αυτή υπήρξε όντως). Εκτιμώ, ωστόσο, πως σήμερα ο κίνδυνος προέρχεται από αλλού. Μέσα στην οικονομική κρίση είναι πολύ πιθανό να αποφανθούμε για άλλη μια φορά -τώρα πλέον με περισσότερο θράσος- πως «δεν είναι καιρός για τέτοια», πως αυτά είναι (μικρο)αστικές πολυτέλειες που αποθεώνουν το μερικό έναντι του γενικού. Δεν φιλοδοξώ να επιλύσω τη σχέση Αριστεράς-φεμινισμού σε 800 λέξεις. Παρόλα αυτά, όταν ο αντίπαλος έχει άποψη, όχι μόνο για το πώς πρέπει να παράγει η κοινωνία, αλλά και για το πώς πρέπει να αναπαράγεται, είναι μάλλον φρόνιμο να προσπαθήσεις να κάνεις το ίδιο.
rednotebookΜέρα που είναι, θα προτιμούσα να ξεκινήσω αισιόδοξα. Παρόλα αυτά, φοβάμαι πως πρέπει πια να το παραδεχτούμε: τα νέα για τις γυναίκες δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Το 2011, και όσα απ’ το 2012 έχουμε ήδη ζήσει, συνοδεύτηκαν από μια σειρά εξαιρετικά αρνητικών εξελίξεων στα θέματα των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων και της σεξουαλικότητας. Πιο συγκεκριμένα, τόσο σε πολιτείες των ΗΠΑ που ελέγχονται από το νεοσυντηρητικό Tea Party, όσο και σε χώρες της Ευρώπης, είτε ψηφίστηκαν είτε πρόκειται να ψηφιστούν νόμοι που περιορίζουν δραστικά το δικαίωμα των γυναικών στην έκτρωση.
Μερικά δεδομένα...
Για αρχή θα επιχειρήσω μια σύντομη περιήγηση στις νέες ή προτεινόμενες ρυθμίσεις, γιατί οι (σοκαριστικές) λεπτομέρειες παραμένουν εν πολλοίς άγνωστες.
Το Κάνσας των ΗΠΑ, ακολουθώντας το λαμπρό παράδειγμα του Τέξας, προσπαθεί να υποχρεώσει με νόμο τη γυναίκα που υφίσταται έκτρωση να ακούει τον χτύπο της καρδιάς του εμβρύου κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Προφανώς οι νομοθέτες στο Τέξας και το Κάνσας πιστεύουν ότι η έκτρωση είναι μια κατά τα άλλα ευχάριστη υπόθεση και είπαν έτσι να τη δυσκολέψουν λίγο περισσότερο. Επιπλέον, δίνεται στους γιατρούς το δικαίωμα να μην αποκαλύπτουν πληροφορίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έκτρωση, ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται βλάβη για την υγεία της μητέρας ή του εμβρύου. Κοινώς, οι γυναίκες στερούνται του θεμελιώδους δικαιώματος να αποφασίζουν έχοντας στην διάθεσή τους όλα τα σχετικά στοιχεία για το αν θα συνεχίσουν ή όχι την κύηση. Τώρα γιατί το να θέτεις συνειδητά σε κίνδυνο τη ζωή και την υγεία της μητέρας ή / και του εμβρύου είναι pro life [1] θα σας γελάσω. Επιπλέον τόσο στο Κάνσας όσο και στην Οκλαχόμα οι γιατροί θα πρέπει να ενημερώνουν τις γυναίκες πως η έκτρωση αυξάνει τις πιθανότητες για καρκίνο του στήθους. Αυτή η πληροφορία θα ήταν πολύ χρήσιμη, αν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν την χαρακτήριζε ως εσφαλμένη.
Η ανησυχητική τάση που περιγράφω δεν αφορά αποκλειστικά την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Στην Ισπανία, η κυβέρνηση Ραχόι εκτός από πολιτικές σκληρής λιτότητας ανέλαβε να διεκπεραιώσει και το ξήλωμα όσων προοδευτικών μεταρρυθμίσεων είχε περάσει η κυβέρνηση Θαπατέρο υπό την πίεση των κοινωνικών κινημάτων. Προτίθεται, λοιπόν, να καταργήσει το δικαίωμα των γυναικών άνω των 16 ετών να αποφασίζουν αυτές για τη διακοπή της εγκυμοσύνης, χωρίς δηλαδή τη συναίνεση των γονέων τους, και εξετάζει την επαναφορά της νομοθεσίας του 1985, που επέτρεπε την άμβλωση μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως ο βιασμός και ο θανάσιμος κίνδυνος για τη μητέρα. Φτάνοντας στο αποκορύφωμα, σκοπεύει να αποσύρει από τα φαρμακεία το επονομαζόμενο «χάπι της επόμενης μέρας». Λαμβάνοντας υπ΄ όψιν το γεγονός πως το χάπι δεν είναι εκτρωτικό, αλλά αντισυλληπτικό, αντιλαμβανόμαστε πως η κυβέρνηση Ραχόι αντιστέκεται σε ρεφορμισμούς τύπου «η ζωή ξεκινάει από τη σύλληψη», και εφαρμόζει το δόγμα «η ζωή ξεκινά από τη στύση».
Στην Ουγγαρία, και μολονότι δεν έχει ακόμα προταθεί ανάλογη νομοθεσία, το νέο Σύνταγμα της χώρας προστατεύει τη ζωή από τη στιγμή της σύλληψης, πρόβλεψη που είναι θέμα χρόνου να οδηγήσει στην αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για την έκτρωση. Από την άλλη πλευρά, η Ουγγαρία μετά το 1991 εκδημοκρατίστηκε, οπότε πρόβλημα υποθέτω δεν υπάρχει.
Αν η Ισπανία και η Ουγγαρία πήγαν κατευθείαν στο ψητό, η Αγγλία φαίνεται πως το παρόν είναι κάπως πιο ντροπαλή. Την περασμένη άνοιξη, η βουλευτίνα των Συντηρητικών Nadine Dorries αποφάσισε να προστατέψει την τιμή των νεανίδων της Γηραιάς Αλβιώνας και εισηγήθηκε, στο πλαίσιο της σεξουαλικής αγωγής, τα κορίτσια-και-μόνο-αυτά να διδάσκονται τις αρετές της αποχής από το σεξ. Τελικά το νομοσχέδιο αποσύρθηκε υπό την κατακραυγή της κοινής γνώμης, σε κάθε περίπτωση όμως αποτελεί αρνητικό προηγούμενο για την αντίληψη των έμφυλων σχέσεων, της σεξουαλικότητας των γυναικών και του επιμερισμού των «ευθυνών» σε περίπτωση ανεπιθύμητης εφηβικής εγκυμοσύνης. Για την ιστορία, οι εγκυμοσύνες στις έφηβες στο Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας εικοσαετίας.
Και λίγα σχόλια...
Αν και ο τελευταίος ενάμισης χρόνος ήταν πολύ πυκνός σε αρνητικές εξελίξεις, δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει πως η συντηρητική αυτή τάση ξεκίνησε πριν από περίπου 30 χρόνια, από τη δεκαετία δηλαδή του ‘80. Αυτή ήταν η εποχή που ο ριζοσπαστικός φεμινισμός των δεκαετιών του ‘60 και του ‘70 φάνηκε να εξαντλεί τα καύσιμά του και εξετράπη είτε σε κρατικό-θεσμικό φεμινισμό είτε σε (φαιδρές) συζητήσεις για το αν οι ετεροφυλόφιλες γυναίκες είναι προδότριες που «κοιμούνται με τον εχθρό» (δεν κάνω πλάκα - η συζήτηση αυτή υπήρξε όντως). Εκτιμώ, ωστόσο, πως σήμερα ο κίνδυνος προέρχεται από αλλού. Μέσα στην οικονομική κρίση είναι πολύ πιθανό να αποφανθούμε για άλλη μια φορά -τώρα πλέον με περισσότερο θράσος- πως «δεν είναι καιρός για τέτοια», πως αυτά είναι (μικρο)αστικές πολυτέλειες που αποθεώνουν το μερικό έναντι του γενικού. Δεν φιλοδοξώ να επιλύσω τη σχέση Αριστεράς-φεμινισμού σε 800 λέξεις. Παρόλα αυτά, όταν ο αντίπαλος έχει άποψη, όχι μόνο για το πώς πρέπει να παράγει η κοινωνία, αλλά και για το πώς πρέπει να αναπαράγεται, είναι μάλλον φρόνιμο να προσπαθήσεις να κάνεις το ίδιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου