Ο ευρωπυρετός στην Ευρώπη έφτασε μέχρι και τη Γερμανία!

"Πόσο σίγουρες είναι οι καταθέσεις μας;". Αυτός ήταν ο τίτλος του σοβαρότερου τοκ σόου όχι της ελληνικής, ούτε της ιταλικής, ούτε της ισπανικής, αλλά της γερμανικής τηλεόρασης, ένα βράδυ, την εβδομάδα που μας πέρασε. Οι καλεσμένοι στο στούντιο, πολιτικοί, οικονομολόγοι και επιχειρηματίες, στην πλειοψηφία τους εμφανίστηκαν καθησυχαστικοί, «οι τράπεζές μας είναι σε καλή κατάσταση», «οι καταθέσεις των ανθρώπων δεν απειλούνται». Όμως και μόνο το γεγονός ότι έχει ανοίξει και στη Γερμανία η συζήτηση για την ασφάλεια των καταθέσεων, ότι επιστρέφει δριμύτερη στον πληθυσμό η νοσταλγία για το μάρκο, όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις, δείχνει πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση στην Ευρωζώνη, λίγες μέρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε.

Στις πιο ευάλωτες χώρες της Ευρωζώνης, η συζήτηση για την ασφάλεια των καταθέσεων έχει ξεκινήσει από καιρό - και οι έχοντες σπεύδουν να αναζητήσουν σίγουρο καταφύγιο για τα χρήματά τους, μακριά από την Ιταλία και την Ισπανία. Για την ώρα, το κύμα φυγής δεν έχει πάρει διαστάσεις πανικού, αλλά όσο διαιωνίζεται η κρίση, όσο φαίνεται να αποτυγχάνει η στρατηγική για την αντιμετώπισή της, τόσο οι φόβοι γίνονται αυτοεκπληρούμενες προφητείες στις αγορές. Και οι φιλότιμες προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να κατεβάσει τον πήχη των απαιτήσεών της για να μπορούν να συνεχίσουν να δανείζονται οι ισπανικές τράπεζες δεν είναι βέβαιο ότι θα έχουν το ποθούμενο αποτέλεσμα. Όπως
φαίνεται να είναι δίκοπο μαχαίρι η απόφαση της Ευρωζώνης να δανείσει την Ισπανία για να σώσει τις τράπεζές της -62 δισ. ευρώ λέγεται ότι θα χρειαστούν-, καθώς, εάν το δάνειο πάει στο κράτος, θα εκτιναχθεί στα ύψη το δημόσιο χρέος. Πάντως, οι όροι αυτής της διάσωσης είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση.

Διπλωματικός πυρετός

Στην πορεία για τη Σύνοδο Κορυφής της 28ης Ιουνίου τα τηλέφωνα έχουν ανάψει και οι πρωταγωνιστές ανεβοκατεβαίνουν στα αεροπλάνα για διμερείς και πολυμερείς συναντήσεις, ώστε να φτάσουν στη σύνοδο με μια σχετική βεβαιότητα ότι θα μπορούν να πάρουν αποφάσεις. Ανάλογη πυρετώδης κινητικότητα υπήρχε και πριν από άλλες κρίσιμες συνόδους -έχουμε χάσει πια το μέτρημα από το 2010 μέχρι σήμερα- και η «μεγάλη» απόφαση, που να πείσει τις αγορές και να δώσει ελπίδα στους λαούς των κλυδωνιζόμενων χωρών ότι θα βγουν κάποια στιγμή από το τούνελ, δεν ελήφθη. Θα είναι η επόμενη σύνοδος διαφορετική; Η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία, αλλά οι οιωνοί δεν είναι οι καλύτεροι.

Τώρα που δεν υπάρχει πια το δίδυμο Μέρκελ - Σαρκοζί, η Γερμανίδα καγκελάριος δεν έχει πια την άνεση να υπαγορεύει σε μεγάλο βαθμό τις απόψεις της στη Γαλλία και να πηγαίνει με την έτοιμη απόφαση -ή μη απόφαση- του γαλλογερμανικού άξονα στις συνόδους κορυφής. Τώρα η Μέρκελ είναι σε μεγάλο βαθμό απομονωμένη, καθώς έχει διαμορφωθεί μια άλλη εύθραυστη συμμαχία μεταξύ Γαλλίας, Ιταλίας και Γερμανίας, ωστόσο εξακολουθεί να είναι αυτή που κρατά το κλειδί της λύσης. Γι' αυτό και ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι είχε οργανώσει από καιρό μια μίνι σύνοδο κορυφής στη Ρώμη, ώστε αφενός να πιέσει από κοινού με τον Γάλλο Φρανσουά Ολάντ και τον Ισπανό Μαριάνο Ραχόι την καγκελάριο, αφετέρου να παίξει το ρόλο του γεφυροποιού μεταξύ Μέρκελ και Ολάντ. Όσο κι αν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες αισθάνονται ενίοτε παραγκωνισμένοι από τις γαλλογερμανικές πρωτοβουλίες, θεωρούν ότι η εύρυθμη λειτουργία του γαλλογερμανικού άξονα είναι εκ των ων ουκ άνευ για τη λειτουργία της Ε.Ε.

«Η Ευρώπη, λεία των κερδοσκόπων»

Πριν υποδεχτεί ο Μόντι τους τρεις στη Ρώμη, την Παρασκευή που μας πέρασε, είχε φροντίσει να δημιουργήσει την αίσθηση του κατεπείγοντος, με μια πραγματικά δραματική συνέντευξή του σε επιλεγμένες ευρωπαϊκές εφημερίδες, μεταξύ αυτών και στη γερμανική "Sueddeutsche". Είπε, λοιπόν, ο Ιταλός πρωθυπουργός ότι εάν η Ε.Ε. δεν καταφέρει να καταλήξει σε συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής, «τότε η Ευρώπη θα γίνει λεία των κερδοσκόπων». Όχι μόνο οι αδύναμες χώρες, που βρέθηκαν μέχρι τώρα στο στόχαστρο, αλλά όλες.

Στη μίνι σύνοδο της Ρώμης ο Μόντι κατάφερε να μετακινήσει τη Μέρκελ -αλλά και τον Ολάντ- πιο κοντά σε συναίνεση. Η μεν Γερμανίδα καγκελάριος αποδέχτηκε να εισηγηθεί το κουαρτέτο των μεγαλύτερων οικονομικών της Ευρωζώνης ένα πακέτο αναπτυξιακών μέτρων, ύψους 130 δισεκατομμυρίων ευρώ, στη σύνοδο της 28ης Ιουνίου, ο δε Γάλλος πρόεδρος αποδέχτηκε να καθυστερήσει το αίτημα για ευρωομόλογα, όταν θα έχει προχωρήσει η δημοσιονομική ένωση.

Το αναπτυξιακό πακέτο

Αν και οι λεπτομέρειες αυτού του αναπτυξιακού πακέτου δεν έχουν γίνει γνωστές, η Γερμανία έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται για νέα κρατικά λεφτά -που θα προκύψουν από δανεισμό-, αλλά για την ενεργοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων και την αναδιοργάνωση του υφιστάμενου κοινοτικού προϋπολογισμού. Αυτό δεν είναι τόσο ακριβές, αφού πιθανότατα θα αυξηθεί το μετοχικό κεφάλαιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κατά 10 δισεκατομμύρια ευρώ -άρα θα βάλουν τα κράτη μέλη το χέρι στην τσέπη-, ενώ θα δρομολογηθούν τα περιβόητα «ομόλογα έργου», από ιδιώτες μεν, αλλά με την εγγύηση του κοινοτικού προϋπολογισμού.

Σημειώνεται ότι η γερμανική διευκρίνιση πως η ανάπτυξη δεν θα γίνει με δανεικά έγινε για το εσωτερικό ακροατήριο, καθώς έχει αγριέψει πολύ το κλίμα στη Γερμανία. Τόσο πολύ ώστε να απειλεί και τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της Μέρκελ για την υπέρβαση της κρίσης. Η πολιτική ένωση στην οποία προσβλέπει μακροπρόθεσμα η Γερμανίδα καγκελάριος απαιτεί τη συναίνεση των λαών, και καθώς έχει εκλείψει ο ευρωενθουσιασμός και στη Γερμανία, δύσκολα θα εκχωρήσουν ακόμη και οι Γερμανοί περαιτέρω κυριαρχικά δικαιώματα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Η συζήτηση για την πολιτική ένωση, βέβαια, είναι μελλοντική, για την ώρα το Βερολίνο γκαζώνει για ένα μικρότερο βήμα, μια δημοσιονομική ένωση, την οποία θεωρούν προαπαιτούμενο για κάθε μορφή κοινοτικοποίησης του χρέους - ευρωομόλογα, ταμείο αποπληρωμής των «παράνομων» χρεών (σ.σ.: ό,τι ξεπερνά το κατά Μάαστριχ νόμιμο 60% του ΑΕΠ), κοινή εγγύηση καταθέσεων κ.λπ.

Όμως η σειρά που ονειρεύεται το Βερολίνο, αν όχι τίποτε άλλο, είναι βασανιστικά αργή. Και οι πιέσεις εντός και εκτός της Ευρώπης για γρήγορη λύση γίνονται κάθε μέρα που περνάει ασφυκτικές. Μόλις στις αρχές της εβδομάδας που πέρασε, οι G20 από το μεξικανικό Λος Κάμπος έστειλαν αυστηρό μήνυμα προς τους Ευρωπαίους - κυρίως προς τους Γερμανούς: «κάντε περισσότερα για την κρίση». Ο χρόνος πιέζει όλους, ο θανατηφόρος συνδυασμός από το βάθεμα της ύφεσης και τις αναταράξεις στις αγορές απειλεί και τις οικονομίες εκτός Ευρώπης, από την αμερικανική έως τις αναπτυσσόμενες. Το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν και οι δραματικές δηλώσεις με τον χαρακτήρα του τελεσίγραφου. Πρώτα, έσυρε τον χορό ο πατέρας όλων των κερδοσκόπων Τζορτζ Σόρος, που έδωσε στην Ευρωζώνη τρεις μήνες περιθώριο να λύσει τα προβλήματά της ή να καταρρεύσει. Στη συνέχειαν πήρε την σκυτάλη η διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η οποία έδωσε στην Ευρωζώνη λιγότερο από τρεις μήνες. Και τον κύκλο έκλεισε προσωρινά ο Μάριο Μόντι βάζοντας το χρονικό όριο στις 28 Ιουνίου. Το αν αυτά τα τελεσίγραφα θα κλονίσουν τη σιδηρά καγκελάριο, ώστε να συναινέσει στη «μεγάλη» απόφαση, μένει να φανεί την άλλη Πέμπτη στις Βρυξέλλες...

avgi