Δεν θα έπρεπε στην πραγματικότητα να τα ξανασκεφτούμε όλα εξαρχής; Να γράψουμε ένα νέο μανιφέστο εκπαιδευτικού διαφωτισμού ενόψει και της απεργίας διαρκείας που σχεδιάζουμε, το οποίο θα αποδώσει τα δέοντα στη σημερινή κατάσταση; Στον καιρό του Μαρξ δεν ήταν ακόμα ορατό ότι η κακή εμμένεια, η αυτοακύρωση της κοινωνίας θα γινόταν καθολική και πως ταυτόχρονα αυτό θα εμπόδιζε σε μεγάλο βαθμό τη δράση των υποκειμένων, ακόμη και τώρα που στον τόπο μας το απαιτεί η ίδια η αυτοσυντήρηση της κοινωνίας και των πολιτών.

Σήμερα ένας στους τρεις μαθητές του Γενικού Λυκείου και ένας στους δύο του Επαγγελματικού οδηγούνται διά της βίας έξω από την εκπαίδευση, αν ψηφιστεί το νομοσχέδιο Αρβανιτόπουλου για την αναδιάρθρωση του δευτεροβάθμιου κύκλου σπουδών. Αυτό προκύπτει από τα πορίσματα συγκριτικής μελέτης του ΚΑΝΕΠ της ΓΣΕΕ, που χρησιμοποιεί επίσημα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, σύμφωνα με τα οποία περίπου 85.000 μαθητές των Γενικών Λυκείων, δηλαδή το 35% του μαθητικού δυναμικού, παρουσιάζουν «χαμηλά εκπαιδευτικά αποτελέσματα». Στο Τεχνολογικό Λύκειο το ποσοστό αυτό εκτινάσσεται περίπου στο 55%.
Ένα ακόμη βρόμικο όπλο στον πόλεμο που έχει κηρύξει η κάστα που κυβερνάει αυτό τον τόπο απέναντι στους φτωχούς, το «Νέο Λύκειο», που στηρίζεται στην εσκεμμένη αυστηροποίηση της βαθμολόγησης, θα λειτουργήσει ως παγίδα για τα παιδιά των μη προνομιούχων και ως παράγοντας όξυνσης των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων, ευνοώντας μόνο τους επιχειρηματίες της εκπαίδευσης και των «ιδιαίτερων», ιδίως τους ιδιοκτήτες των φροντιστηρίων, που κερδίζουν χιλιάδες δωρεάν εργατικά χέρια στο πλαίσιο του θεσμού της «μαθητείας».
Οι εκπαιδευτικοί όμως πρέπει να αναλάβουμε άμεσα έλλογη δράση στην κοινωνία, δεν πρέπει να περιοριζόμαστε μόνο στο σχολείο, στο συνδικάτο, στον πολιτικό μας φορέα όπου ανασαίνουμε και συζητάμε. Το γεγονός ότι υπάρχει ακόμη η τέχνη, ο έρωτας, η οικογενειακή ζωή, τα σημαντικά για τους περισσότερους πράγματα, δεν καθίσταται καθόλου άνευ σημασίας από την αναγκαία δήλωση ότι αυτό που κυρίως μετράει σήμερα είναι η επανάσταση, όσο και αν αυτή η παραδοχή τρομάζει μερικούς.
Η μόρφωση, όπως και η τέχνη, στο ειδικό τους βασίλειο, δεν διαφέρουν στην πραγματικότητα από αυτό που έχουμε υπόψη μας γενικά για την κοινωνία, που το σκιαγραφούμε αδρά στα κείμενά μας χωρίς να μπορούμε και ίσως χωρίς να πρέπει να το προσδιορίσουμε επακριβώς. Χρειάζεται όμως παρ' όλα αυτά κάποια πράγματα να τα αρθρώσουμε με αυστηρότητα και ακρίβεια.
Πρέπει τα κείμενά μας, οι δημόσιες παρεμβάσεις μας για την Παιδεία να αποκτήσουν ξανά την προγραμματική ποιότητα και τη βαρύτητα του κινήματος του 114. Πρέπει να θέσουμε ρητά μέσα στις εκπαιδευτικές διαδικασίες και στους τόπους της μόρφωσης τα φλέγοντα ζητήματα, να αρθρώσουμε προτάσεις για ζητήματα για τα οποία ακόμη και οι πιο προχωρημένοι καλλιτέχνες και διανοούμενοι του καιρού μας παραμένουν σιωπηλοί.
Κάθε δράση για την εκπαίδευση είναι αναγκαίο να συνδυαστεί με ένα νέο μανιφέστο. Εκεί δεν πρέπει να ζητάμε από κανέναν να αναλάβει απλώς τυφλή δράση. Η πράξη είναι μια δραστηριότητα που καθοδηγείται από τη λογική. Αυτό μας οδηγεί τελικά πίσω στην ανάγκη μιας προγραμματικής θεωρίας. Η πράξη οδηγείται ξανά στη θεωρία από τους δικούς της νόμους.
Στη μομφή πως αυτή μπορεί να είναι μια κομφορμιστική δικαιολογία για αδράνεια εμείς απαντάμε:
Για να προκύψει μια πρακτική μορφή συμπεριφοράς θα πρέπει να μπορούμε να στοχαζόμαστε επαρκώς σε ένα πραγματικά ευρύ πεδίο. Ο Ερνστ Μπλοχ το έθετε με την μορφή ερωτήματος: Μπορεί ένας αμόρφωτος άνθρωπος να είναι μαρξιστής; Αν έχουμε αποδεχθεί αυτή την έννοια του στοχασμού, η έννοια της πρακτικής προϋποθέτει, έμμεσα, αυτή της θεωρίας. Τα δύο στοιχεία φανερώνονται με παραδειγματικά διαλεκτικό τρόπο, πράγματι χωριστά το ένα από το άλλο και την ίδια στιγμή, είναι αδιαχώριστα σε ένα «δυναμικό ατελές». Η συνείδηση πως, όντως, εδώ «κάτι λείπει!» πρέπει να γίνει το κινούν αίτιο της δράσης μας. Δεν πρέπει να πενθούμε και να παραλύουμε. Η δράση στεγνώνει τα δάκρυα.

* Ο Τριαντάφυλλος Τρανός είναι εκπαιδευτικός, πρόεδρος Γ' ΕΛΜΕ-Θ.

 http://www.avgi.gr