«Είναι στιγμές που αναρωτιέμαι μήπως αυτή η σοσιαλιστική Ευρώπη είναι ουτοπία. Αλλά κάθε ιδέα που δεν έχει πραγματοποιηθεί μοιάζει πάρα πολύ με ουτοπία. Τίποτε δε θα κάναμε ποτέ αν θεωρούσαμε πως τίποτε δεν είναι δυνατόν έξω απ’όσα υπάρχουν ήδη».
Σιμόν ντε Μπωβουάρ, Οι μανδαρίνοι, μετ: Ζωρζ Σαρή, Γλάρος Αθήνα 1982, σ. 226του Βασίλη Δρουκόπουλου
Α. Πρόσφατα επανήλθε στην επικαιρότητα η περίπτωση της ισπανικής κοινότητας που φέρει στο θυρεό της το «Hacialapaz» («Προς την ειρήνη»).1 Στη Μαριναλέντα, ένα μικρό χωριό 2.700 κατοίκων στην επαρχία της Σεβίλλης (Ανδαλουσία, όπου (εξ)αφανίζονται 500 θέσεις εργασίας την ημέρα) το ποσοστό της ανεργίας είναι μηδενικό. Το αστυνομικό τμήμα έχει καταργηθεί. Παπάς δεν υπάρχει. Δεν επιτρέπονται σουπερμάρκετ πολυεθνικών. Το αθλητικό κέντρο έχει το όνομα του Τσε Γκεβάρα και οδοί εκείνο των Αλλιέντε και Νερούντα. Τοιχογραφίες απεικονίζουν την καταστροφή πολεμικού υλικού και ναζιστικών συμβόλων. Παρέχεται οικιστικό πρόγραμμα με ελάχιστη ατομική επιβάρυνση. Χιλιάδες στρέμματα γης που παρέμεναν χέρσα, ιδιοκτησίας ενός αριστοκράτη, κατασχέθηκαν και αποδίδονται για καλλιέργεια σε όποιον κάτοικο του χωριού το ζητήσει.
Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα, σε μια βιομηχανική ζώνη, η μόνη «πράσινη ανάπτυξη» είναι εκείνη των αγριόχορτων και ζιζανίων που μεγαλώνουν ανάμεσα σε σκουριασμένες κολόνες φωτισμού, σε βοηθητικούς δρόμους που έχουν καταστραφεί και σε διαβάσεις πεζών που δεν καταλήγουν πουθενά.
Στις κοινοτικές δραστηριότητες πρωτοστατεί ο δήμαρχος Χουάν Μανουέλ Σάντσεθ Γκορντίγιο, 57 ετών, ο οποίος είχε επισκεφτεί την Ελλάδα το 2010, και εκλέγεται αδιάλειπτα από το 1979 με εντυπωσιακές πλειοψηφίες (85-90%). Έχει εξασφαλίσει για τους δημότες του, και με τη χρηματική βοήθεια της περιφέρειας, τρία σημαντικά πράγματα τα οποία τόσο απουσιάζουν από τη συνολική Ισπανία: απασχόληση, κατοικία σε προσιτές τιμές και κυρίαρχο λόγο στις δημόσιες αποφάσεις. Με την κατηγορία της τέλεσης «παράνομων» πράξεων έχει φυλακιστεί επτά φορές και έχει επιζήσει μετά από δυο απόπειρες δολοφονίας ακροδεξιών.
Στην Ισπανία καταγράφηκε ποσοστό ανεργίας 26,5% (Φεβρουάριος 2013) και στην Ελλάδα 27%. Πράγματι, πόσο κοντά πορευόμαστε αλλά και πάλι πόσο μεγάλη απόσταση μας χωρίζει. Αυτοί εκεί στη Μαριναλέντα με τον συνεταιρισμό και το κοινοτικό εργοστάσιο επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων. Εμείς εδώ με τις Σκουριές των ΜΑΤ σε πλήρη δράση και με τη Μανωλάδα των αδίστακτων κουμπουροφόρων της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Αυτοί με τον Χουάν Μανουέλ Σάντσεθ Γκορντίγιο. Εμείς με κάποιους άλλους παχτωτές «άρχοντες» της δημοτικής αυτοδιοίκησης. Αυτοί με την καταστροφή του πολεμικού υλικού (έστω εικονικά). Εμείς με τις επιστρατεύσεις (έστω χωρίς οπλισμό). Αυτοί με τη δίκαιη τοπική αναδιανομή του πλούτου. Εμείς με την αντίστροφες αναγκαστικές απαλλοτριώσεις υπέρ του ιδιωτικού κεφαλαίου (κατ’ ευφημισμόν «αξιοποιήσεις») της δημόσιας περιουσίας σε πανελλήνιο επίπεδο.
Αξίζει να εξετάσουμε στη συνέχεια λίγο περισσότερο τα δικά μας στατιστικά στοιχεία σχετικά με την απασχόληση και την ανεργία.
«Οικονομική κάμψη είναι όταν αναγκάζεσαι να σφίξεις το ζωνάρι σου. Οικονομική κρίση είναι όταν δεν υπάρχει ζωνάρι να σφίξεις. Μάλλον βρισκόμαστε στο επόμενο στάδιο της κατάρρευσης όταν δεν υπάρχουν πια παντελόνια».
Μπόρις Πάνκιν, Ρώσος διπλωμάτης, 1992.
Β. Όλη η συζήτηση επικεντρώνεται συνήθως στο ποσοστό της ανεργίας (ο λόγος ανέργων προς εργατικό δυναμικό). Και δίκαια βέβαια. Αποσιωπούνται όμως μερικά άλλα σημαντικά σημεία. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται άλλοι τέσσερεις λόγοι (πηλίκα). Πριν προχωρήσουμε, ας θυμηθούμε ότι το 2008 ήταν το έτος εκείνο που το ΑΕΠ άρχισε την καθοδική του πορεία. Επίσης: α) σύμφωνα με τη μεθοδολογία που ακολουθείται, αν κάποιος-α απασχολείται τουλάχιστον μια [sic] ώρα την εβδομάδα θεωρείται ως απασχολούμενος-η και β) είναι παράδοξο ότι ένας-μια ηλικίας άνω των 75, παρότι άνεργος-η δεν προσμετράται ως άνεργος-η, ενώ αν απασχολείται τότε προσμετράται στους απασχολούμενους!
Εργατικό Δυναμικό, Απασχόληση, Ανεργία
|
|
2008
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
|
|
(1)
|
Απασχολούμενοι/Πληθυσμός 15+ (ποσοστό απασχόλησης, %) |
54,3
|
54,1
|
53,4
|
50,6
|
46,4
|
43,3
|
|
(2)
|
Άνεργοι/Απασχολούμενοι (%) |
8,7
|
9,9
|
12,7
|
18,1
|
28,0
|
37,0
|
|
(3)
|
Εργατικό Δυναμικό/Πληθυσμός 15+ (ποσοστό συμμετοχής, %) |
59,0
|
59,4
|
60,2
|
59,8
|
59,4
|
59,3
|
|
(4)
|
Απασχολούμενοι/Εργατικό Δυναμικό (%) |
92,0
|
91,0
|
88,8
|
84,7
|
78,1
|
73,0
|
Σημειώσεις: (α) Τιμές Φεβρουαρίου, (β) Ο «Πληθυσμός 15+» αποτελείται από τους απασχολούμενους, τους άνεργους και τους μη ενεργούς δηλαδή τα άτομα που δε χαρακτηρίζονται ούτε απασχολούμενοι ούτε άνεργοι.
Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Δελτίου Τύπου ΕΛΣΤΑΤ, 9.5.2013.
Η εικόνα που προκύπτει από τις τέσσερεις σύντομες χρονολογικές σειρές είναι εύγλωττη. Το ποσοστό απασχόλησης 1) από το 2008 ως εφέτος έχει υποστεί μια σημαντική μείωση κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες και δείχνει ότι πλέον περίπου μόνον 4 στους 10 του πληθυσμού 15+ εργάζονται. Ο δεύτερος λόγος (2) αποκαλύπτει ότι ενώ το 2008 σε κάθε άνεργο αντιστοιχούσαν σχεδόν 12 απασχολούμενοι, το 2013 ούτε 3. Το τρίτο πηλίκο (3) μας διαβεβαιώνει ότι η πτώση του ποσοστού απασχόλησης δεν οφείλεται στην πτώση του ποσοστού συμμετοχής που παραμένει σχεδόν αμετάβλητο αλλά στην ταχεία μείωση του λόγου (4). Αυτός, το πηλίκο Απασχολούμενοι/Εργατικό Δυναμικό, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η διαφορά μεταξύ μονάδας και ποσοστού ανεργίας, π.χ. για το 2013, 1-0,27=73%. Και όταν πολλαπλασιαστεί με τη σειρά (3) προκύπτει η σειρά (1). Συντριπτικοί οι αριθμοί με κάθε έννοια.
Τέλος, θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να γνωρίζουμε πόσοι από τους θεωρούμενους απασχολούμενους εργάζονται με μειωμένο ωράριο (ή/και σε προσωρινές θέσεις ή/ και σε δεύτερες δουλειές) και αν αυτό είναι δική τους επιλογή. Με την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού που θα καλύπτει το πρώτο τρίμηνο του 2013 και της οποίας τα στοιχεία θα δημοσιοποιηθούν σε λίγο καιρό, αναμένεται ότι θα διαφωτιστούμε σχετικά. Έτσι ασφαλώς θα επιβραβευθεί η χώρα μας, για μια ακόμα φορά, με το χαρακτηρισμό παραδείγματος success story. Βέβαια οι στατιστικές δε ματώνουν και η ανεργία δεν είναι μόνο νούμερα. Αλλ’ όμως, σε κάθε περίπτωση, το μηδενικό ποσοστό της Μαριναλέντα σημαίνει πολλά σε όλους μας.
Ο Βασίλης Δρουκόπουλος είναι οικονομολόγος και διδάσκει στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
1 Alasdair Fotheringham, «27% of Spaniards are out of work. Yet in one town everyone has a job»,The Independent, 12.5.2013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου