Κάθε κύτταρο ενός κοινωνικού σχηματισμού -μια οικογένεια, ένα σχολείο, μια επιχείρηση, ένας οργανισμός, μια συλλογικότητα- κινείται κατά τους δικούς του όρους και υπό τους δικούς του εσωτερικούς συσχετισμούς, όπως αυτοί συναρθρώνονται κατά πολλούς άξονες με τους αντίστοιχους των άλλων κοινωνικών κυττάρων. Πολιτικό είναι το στοιχείο που συμπυκνώνειτους όρους και συσχετισμούς αυτούς καθορίζοντας αποφασιστικά τη συνολική κίνηση του κυττάρου. Έπεται πως το πολιτικό στοιχείο είναι σύμφυτο με τον κοινωνικό σχηματισμό ενεργώντας παντού.
Οι συμπυκνώσεις, τώρα, που συνιστούν το πολιτικό στοιχείο των επιμέρους κυττάρωνολοκληρώνονται στην πολιτική βαθμίδα του κοινωνικού σχηματισμού και εκπροσωπούνται, άμεσα ή έμμεσα, εκεί. Πολιτική είναι η βαθμίδα που, ακριβώς, συμπυκνώνει, ολοκληρώνει καιεκπροσωπεί τη συνολική κοινωνική κίνηση. Είναι η βαθμίδα της εξουσίας. Με επίκεντρο το κράτος και τους μηχανισμούς του, κατασταλτικούς ή ιδεολογικούς.
Αλλά, κατά τον Πουλαντζά πάντα, ένας τέτοιος "δομικός" χαρακτηρισμός δεν αρκεί. Πολιτικό στοιχείο και πολιτική βαθμίδα είναι ταυτόχρονα πεδία πρακτικής, όπου κάθε πρακτική έχει το δικό της διακριτό αντικείμενο, εκείνο επί του οποίου ασκείται και το οποίο μετασχηματίζει. Αντικείμενο της πολιτικής πρακτικής είναι η εκάστοτε συγκυρία. Όπου συγκυρία είναι κάτι σαν εγκάρσια τομή του κοινωνικού όλου: αποτυπώνει τις δυνάμεις που δρουν στον κοινωνικό σχηματισμό όπως συσχετίζονται κατά τη στιγμή της "τομής".
Συνάγεται πως η άσκηση πολιτικής πρακτικής ταυτίζεται με μετατόπιση της συγκυρίας. Προς την κατεύθυνση είτε της εδραίωσης είτε της αποδυνάμωσης της υπάρχουσας ταξικής κυριαρχίας. Όπου η ταξική κυριαρχία αφορά μεν τον κοινωνικό σχηματισμό στο σύνολό του γιατί εμπλέκεται σε όλα τα κύτταρά του, αλλά συμπυκνώνεται, ολοκληρώνεται και εκπροσωπείται ως τέτοια στην πολιτική βαθμίδα. Η ταξική κυριαρχία αποτυπώνεται έτσι ωςπολιτική κυριαρχία: η εδραίωση ή η αποδυνάμωση της πρώτης προβάλλει ως εδραίωση ή αποδυνάμωση της δεύτερης.
Η γνωστή "συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης" ανάγεται σε ανάλυση της συγκυρίας. Αυτή είναι υποχρεωτικά ατελής γιατί η κοινωνική κίνηση ενέχει απροσδιόριστα πολλούς παράγοντες κατά απροσδιόριστα πολύπλοκες σχέσεις. Το αστάθμητο, το πλήρως αναπάντεχο, μπορεί να καραδοκεί πάντα. Μολαταύτα μια τέτοια ανάλυση είναι απαραίτητη γιατί μόνο αυτή μπορεί να επισημάνει τους καθοριστικούς κρίκους της συγκυρίας, δηλαδή εκείνους των οποίων η μετατόπιση θα σύρει τη συγκυρία ολόκληρη -άρα και τον κοινωνικό μετασχηματισμό- στην επιδιωκόμενη κατεύθυνση.
Τούτες οι μέρες καθιστούν ανάγλυφα όλα τα παραπάνω. Η συγκυρία χαρακτηρίζεται από έναν μοναδικό αποφασιστικό κρίκο: όλες οι δυνάμεις, όλες οι στοχεύσεις, όλα τα αιτήματα, από τη μία ή την άλλη μεριά της δεδομένης πολιτικής κυριαρχίας, συμπυκνώνονται, ολοκληρώνονται και εκπροσωπούνται θέλοντας και μη σε ένα σκληρά διαζευκτικό επίδικο: την επιτυχία ή την αποτυχία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας.
Αλλά δεν τελειώνουμε. Η τρέχουσα συγκυρία, ανεξαρτήτως έκβασης, ήδη εγκυμονεί κατά τρόπο ορατό τις αμέσως επόμενες. Ο πολιτικός χρόνος έχει πυκνώσει εξαιρετικά και άρα το πώς διεξάγουμε τη σημερινή πολιτική μάχη οφείλει να μας προετοιμάζει χειροπιαστά για το πώς θα διεξαγάγουμε όσες έπονται. Οψόμεθα. Δρώντας. Με λογισμό και μ' όνειρο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου