Δεδομένου, μάλιστα, πως υπήρξαν ποικίλων ιδεολογικών (;) προελεύσεων «εφαρμοστές», αν κάτι τους ενώνει είναι η έμπρακτη προσήλωσή τους στην ιδέα πως η αγορά τα λύνει όλα. Η έμπρακτη και έμμονη προσήλωσή τους, δηλαδή, στην ιδέα πως η επίλυση του ελληνικού «προβλήματος» είναι η «απελευθέρωση της ιδιωτικής οικονομίας» από τα διάφορα δεσμά της. Έτσι, αυτό που αποτελεί την πεμπτουσία του «προγράμματος», η εσωτερική υποτίμηση, δηλαδή η ακραία ένταση της εκμετάλλευσης των
εργαζομένων, εμφανίζεται ως αναγκαίος όρος, στο μέτρο που ενισχύει την … επιχειρηματικότητα.
Με λίγα λόγια, ο πυρήνας της λογικής είναι πως η αγορά ξέρει, άρα όσοι ξέρουν την αγορά ξέρουν και γενικότερα, άρα οι φίλοι της αγοράς είναι οι μόνοι που μπορούν να λύσουν τον κόμπο. Και φαίνεται πως, 6 χρόνια μετά το 2008, η λογική αυτή είναι και πάλι ηγεμονική, με όλο τον εξευτελισμό που υπέστη μέσα στην κρίση, όταν η Βασίλισσα της Βρετανίας ρωτούσε, στην πραγματικότητα, τους φωστήρες του νεοφιλελευθερισμού στο Λόντον Σκουλ πόσο βλάκες ήταν.
Ας επιστρέψουμε, λοιπόν, πίσω στο χρόνο για να θυμηθούμε πού βρίσκονταν οι μέντορες των σημερινών βαλκάνιων εφαρμοστών του νεοφιλελευθερισμού, οι εμπνευστές της σπουδαίας ιδέας των «αποτελεσματικών αγορών». Και δεν αναφέρομαι μόνο στον πολύ Άλαν Γκρήνσπαν, ο οποίος κάθιδρος το 2008 αναρωτιόταν «τι έγινε, ρε, παιδιά;».
Αναφέρομαι στους κορυφαίους οικονομολόγους Μέρτον και Σόουλς, οι οποίοι, το 1998, ένα χρόνο αφότου βραβεύτηκαν με Νόμπελ για την εκπληκτική τους μέθοδο «αποτίμησης της αξίας των χρηματοπιστωτικών παραγώγων», είδαν την επενδυτική τους επιλογή, τη βασισμένη στη βραβευμένη τους μέθοδο, το Long Term Capital Management να βυθίζεται στη χρεοκοπία. Τότε, 10 χρόνια πριν από το 2008, το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ σώθηκε από την κατάρρευση μόνο λόγω της κρατικής παρέμβασης. Δεν έφτανε, ωστόσο, αυτό. Παρόλη την ξεφτίλα, τα δύο κορυφαία σαΐνια έφτιαξαν το 1999 ένα νέο επενδυτικό κεφάλαιο, με το όνομα Platinum Grove Asset Management, το οποίο χρεοκόπησε το Νοέμβριο του 2008.
Ο Χα Τζουν Τσανγκ1 λέει: ΟΚ, σύμφωνα με μια κορεάτικη παροιμία, ακόμη και οι πίθηκοι πέφτουν από τα δέντρα. Όλοι κάνουν λάθη. Για να υπαινιχθεί, όμως, στη συνέχεια, πως αν ένας πίθηκος πέφτει συνεχώς από το δέντρο κάτι δεν πάει καλά. Και αν οι γκουρού των αποτελεσματικών αγορών και των επιστημονικών αξιολογήσεων πέφτουν συνεχώς από το δέντρο, απλώς, δεν ξέρουν τι τους γίνεται.
«Πολλά από τα παραδείγματα που προέκυψαν με αφορμή την οικονομική κρίση του 2008 καταδεικνύουν ότι οι υποτιθέμενες αυθεντίες στην πραγματικότητα δεν καταλάβαιναν τι τους γίνεται. Δεν μιλάμε για τα μέλη της αφρόκρεμας του Χόλυγουντ, όπως ο Στίβεν Σπίλμπεργκ και ο Τζον Μάλκοβιτς, ή τον θρυλικό παίκτη του μπέιζμπολ Σάντυ Κάουφαξ, που έδωσαν τα χρήματά τους στον απατεώνα Μπέρνι Μέιντοφ. Μπορεί οι παραπάνω άνθρωποι να είναι οι καλύτεροι στο είδος τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι σκαμπάζουν από χρηματοοικονομικά. Μιλάμε για τα ειδικευμένα χρηματοοικονομικά στελέχη, τους μεγάλους τραπεζίτες (συμπεριλαμβανομένων μερικών από τις μεγαλύτερες τράπεζες της υφηλίου, όπως η βρετανική HSBC και η ισπανική Santander) και τα διάσημα πανεπιστήμια (όπως το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και το Bard College, που διέθεταν ορισμένους από τους πλέον διακεκριμένους οικονομολόγους του κόσμου στο διδακτικό τους προσωπικό), που εξαπατήθηκαν επίσης από το Μέιντοφ»2 .
Προσθέστε σ’ αυτό, μεταξύ εκατομμυρίων άλλων ευφυών παραδειγμάτων, την κορυφαία της ασφαλείας (sic) AIG, η οποία κόντεψε να εξαφανιστεί από τον χάρτη και σώθηκε μόνο λόγω της κολοσσιαίας παροχής, που της εξασφαλίστηκε από το αμερικανικό κράτος. Οι φορολογούμενοι των ΗΠΑ, οι τόσο περήφανοι για την πρότυπη ελεύθερη αγορά τους, κλαίνε τρισεκατομμύρια.
Θα μπορούσα να συνεχίσω επ’ άπειρον. Οι πρόσφατες επιτυχίες του καπιταλισμού είναι αμέτρητες. Ακόμη περισσότερες είναι οι επιστημονικές επιτυχίες των νεοφιλελεύθερων, των διεθνών Στουρνάρων.
Δεν χρειάζεται. Αυτό που νομίζω πως πρέπει να κρατήσουμε είναι πως αν κάτι, κατεξοχήν, χαρακτηρίζει τους ανθρώπους του συστήματος είναι η μηδενική ορθολογικότητα, ό,τι κι αν σημαίνει, όταν πρόκειται για τέτοια ζητήματα, το τελευταίο.
Και να λέμε παντού πόσο «αποτυχημένο» είναι το σύστημα, το οποίο υπερασπίζονται. Το 2008 το απέδειξε, χωρίς αμφιβολία, με εξευτελιστικό για τους ίδιους τρόπο. Έστω κι αν, διαθέτοντας όλους τους πόρους στα χέρια τους, έκαναν να ξεχαστεί γρήγορα.
Να το πω κι αλλιώς: στη Γουόλ Στρητ και στα υποστηρίγματά της κατοικοεδρεύουν μεν λύκοι, αλλά λύκοι που δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Το να το φωνάζουμε, στον αγώνα της ηγεμονίας έχει μεγάλη σημασία.
Και δεν συνιστά αγένεια.
Για του λόγου το αληθές, να ένα τελευταίο παράδειγμα. Όπως το θέτει ο Ντανιέλ Κοέν, στο τελευταίο του βιβλίο3, μέσω ενός νοητικού πειράματος, ένας, εμβαπτισμένος στα υψηλά νεοφιλελεύθερα νάματα, διευθυντής ενός κέντρου αιμοδοσίας σκέφτεται, για να αυξήσει τα αποθέματά του, να πληρώνει τους αιμοδότες με 20 ευρώ τη φιάλη. Ακόμη αναρωτιέται γιατί η προσφορά αίματος μειώθηκε στο ένα τρίτο.
Άλλος ένας της συνομοταξίας των ευφυών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου