Η επιστημονική προσέγγιση της κρίσης. Της Ιωάννας Σωτήρχου

Kάθε χρόνο βγαίνουν από τα πανεπιστήμια στην αγορά εργασίας περίπου 80.000 νέοι αναζητώντας δουλειά, για να απορροφηθούν μόλις οι μισοί. Οι υπόλοιποι 40.000 μένουν άνεργοι. Όπως υπολόγισε ο καθηγητής Οικονομικών και Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Σάββας Ρομπόλης όταν έφταναν να γίνουν περίπου 160.000, κάθε τέσσερα χρόνια δηλαδή, γίνονταν αθρόες προσλήψεις στις ΔΕΚΟ.  Δεν είναι τυχαίο ότι οι προσλήψεις συνέπεπταν με την προεκλογική περίοδο ενώ ακριβώς το ίδιο διάστημα αυξανόταν και η τιμή του βαμβακιού. Συνταγή χρεωκοπίας; Ο καθηγητής έτσι δικαιολόγησε την υπεραπασχόληση στις ΔΕΚΟ, την υπερτιμολόγηση των ακριβών και χαμηλής ποιότητας υπηρεσιών αποτυπώνοντας εν τέλει τη ρίζα του πελατειακού συστήματος και ενός πολιτικού συστήματος σε κρίση πολύ πριν το μνημόνιο και την Τρόϊκα.

Τα παραπάνω εγιναν γνωστά κατά την παρουσίαση, στις αρχές Μαρτίου, του ειδικού τεύχους της επιθεώρησης κοινωνικών ερευνών με την πλέον επίκαιρη θεματική «Η Ελλάδα σε κρίση».
Μία έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικων Ερευνών που συνέπεσε με την απόφαση συγχώνευσής του με τρία ακόμη ερευνητικά κέντρα και την μετονομασια τους σε ινστιτουτο, γεγονός που σχολίασε ο αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Τάκης Καφετζής: αναφερόμενος στην ονομαστική σύμπτωση σε μια διαφορετική χώρα και μια διαφορετική κρίση, σχεδον 90 χρονια πριν, με την ίδρυση του Ινστιτουτου Κοινωνικών Ερευνων της Φρανκφούρτης που θεμελιωσε την κριτική σκέψη στις κοινωνικές επιστήμες.
Το χάσμα που χωρίζει την εξουσία από τη σε βαθος ανάλυση και ερευνα των κρισεων στις οποίες εμπλέκεται ανέδειξε ο καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Χρήστος Λυριντζής, καταδεικνύοντας την ανεπάρκεια του πολιτικου προσωπικου στην πολιτική διαχείριση μιας προαναγγελθείσας κρίσης που μόνον οικονομική δεν είναι. Άλλωστε κοινός τοπος των ομιλητών, όπως κατέδειξε και η επίκουρος καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Ιωάννα Καυταντζόγλου ήταν ότι η κρίση προϋπήρξε του Μνημονίου, όπως μαρτυρούν και οι ατυχείς απόπειρες αντιμετώπισής της που εξαντλήθηκαν σε ρητορείες περί μεταρρύθμισης, εκσυγχρονισμου, επανίδρυσης του κράτους.
Στην πλήρη αδυναμία διατύπωσης εναλλακτικής λυσης και σχεδίου δράσης και την αδυναμία των πολιτικών να προσφέρουν έστω ένα οραμα που δεν υπάρχει αναφέρθηκε ο κ.Λυριντζής καθιστώντας την απουσία πολιτικής ως το μείζον πρόβλημα τη στιγμή που αναδύονται εκ νέου οι κίνδυνοι που απορρέουν τοσο από τη γενικευμένη καταδίκη του «λαϊκισμού» που καταλήγει να εξοβελίζει οποιαδήποτε αίτημα συλλογικής -λαϊκής διεκδίκησης όσο και από την επάνοδο του εθνικισμού, συνδυασμός τουλάχιστον αποπροσανατολιστικός.
Επιπλεον, η κ.Ιωάννα Καυταντζόγλου ανέδειξε την ολισθηρή ατραπό που συνδέεται με την κατάχρηση της εννοιας της ανομίας και οδηγεί στον 19ο αιώνα και τις «επικίνδυνες τάξεις» καθώς η αντιμετώπιση των αποκλεισμένων που ολοένα πληθαίνουν -ανεργων, αστεγων, φτωχών και ασθενέστερων- τείνει να τους στιματίζει, να τους απεικονίζει ως εν δυνάμει απειλή γεγονός που συμβάλλει στην ποινικοποίηση και περαιτέρω περιθωριοποίησή τους.
Στη συζήτηση που συντονισε η Μαρίνα Πετρονώτη, Διευθύντρια Ερευνών και μέλος της συντακτικής επιτροπής της επιθεώρησης κοινωνικων ερευνων ο κ.Ρομπόλης απέδειξε την πληρη ανατροπή της βασικής αρχής της κοινωνικής ασφάλισης που είναι η ανταποδοτικότητα, μίλησε για το ατελέσφορο των μέτρων που μειώνουν τους μισθούς, όχι μόνο γιατί συρρικνώνοντας το εισόδημα κατακρημνίζεται το βιωτικό επίπεδο των εργαζομένων αλλά επειδή αυτό συντελεί επιπλέον στον στραγγαλισμό της κοινωνικής ασφάλισης αφού τα ταμεία υφίστανται σημαντική απώλεια πόρων.
Πέρα από την αύξηση της ανισότητας αλλά και της ανεργίας, ο κ. Ρομπόλης έκανε ακόμη λόγο για την «ασιατοποίηση της Γερμανίας» ή την άλλη όψη του «γερμανικού θαύματος»: στη Γερμανία λοιπόν όπου ο μέσος όρος του μισθού είναι τα 1600 ευρώ το μήνα, υπάρχουν σχεδόν οκτώ εκατομμύρια εργαζόμενοι με διάφορες ελαστικές μορφές απασχόλησης (εκ περιτροπής εργασίας, μερικής απασχόλησης κλπ) οι οποίοι παίρνουν μηνιαίως 500-800 ευρώ. «Η Γερμανία έχει ήδη δημιουργήσει μια Κίνα στο εσωτερικό της» είπε χαρακτηριστικά ο καθηγητής.
Αξίζει ίσως να αναφερθεί η απουσία εκπροσώπησης από την πολιτική τάξη της χώρας- αυτή που συνεχίζει την ψηφοθηρική της τακτική και ας χρεωκόπησε τη χώρα. Απουσίαζαν επίσης και οι εκπρόσωποι του Τύπου. Αντίθετα το παρών έδωσε το επιστημονικό δυναμικό.
Πολλά και ενδιαφέροντα τα περιεχομένα του τόμου, που μπορεί να δει κανεις στην ιστοσελίδα του ΕΚΚΕ, για τις συνιστώσες που συνέβαλαν στην όξυνση της κρίσης, τις παραμέτρους αλλά και τις επιπτώσεις της.
tvxs